طراحي مدل هيبريدي هشداردهنده پيش از موعد بحران مالي براي اقتصاد ايران

Designing of Hybrid Early Warning Model of Financial Crisis in Iranʹʹs Economy

از ديرباز همواره بحران هاي مالي باعث ايجاد هزينه هاي هنگفت اقتصادي، اجتماعي و بعضاً سياسي در كشورهاي بحران زده گرديده اند و در موارد متعددي با گسترش بحران مالي درونزاي يك كشور به ساير كشورها، هزينه هاي مذكور ابعاد بين المللي پيدا كرده اند. لذا همواره پيش بيني دقيق بروز بحران هاي مالي درونزا در كشورهاي مختلف، يكي از دغدغه هاي اصلي اقتصادانان و محققين حوزه ي اقتصاد مالي بوده است. در اين پژوهش در مرحله اول و دوم بر مبناي بررسي رفتار نرخ تغييرات متغيرهاي كلان اقتصاد ايران طي سال هاي 1357-1391 در قالب شاخص هاي چهارگانه انحراف معيار، انحراف معيار متحرك، نيم انحراف معيار و نيم انحراف معيار متحرك، و سپس با استفاده از مدل شبكه عصبي "نگاشت خود سازمانده"، ابتدا سال هاي بحراني گذشته اقتصاد ايران طي دوره مذكور تعيين گرديد و در مرحله سوم با استفاده از مدل شبكه عصبي "پيشخور" مقادير آتي نرخ تغييرات متغيرهاي فوق الذكر طي سال هاي 1392-1395 مورد پيش بيني قرار گرفت و در مرحله چهارم براساس نتايج مراحل يك تا سه و با استفاده از مدل شبكه عصبي "شبكه الگو" بحراني بودن يا نبودن سال هاي مذكور مورد پيشگويي قرار گرفت. نتايج نهايي اين پژوهش نشان مي دهد كه بحران مالي ايران در سال 1391 ريشه در سال هاي 1389 و 1390 دارد و ايـن بحران علي رغم ادامه حضور در سال 1392، طي همين سال به تدريج ناپديد و سال هاي 1393و 1395 سال هاي غيربحراني اقتصاد ايران مي باشد، البته مدل تحقيق هشداري را بر مبناي بازگشت مجدد بحران در سال 1394 به اقتصاد ايران اعلام مي‌نمايد.

From a long time ago, predicting of financial crisis has been one of the most important concerns of economists and financial economics experts. In the first and Second sections of the present research, based on analyzing the fluctuation of rate of change of 10 Macro.variables during the period of 1358-1391 in Iranʹs economy using 4 measures of variability including Standard Deviation, Moving Standard Deviation, Semi Standard Deviation and Moving Semi Standard Deviation, and based on "Self-Organizing Map" neural network model, the exact years of financial crisis in Iranʹ economy have been determined. Through the third section, using the "Feed Forward" neural network model, the future values of the rate of change of 10 Macro.variables during 1395-1392 in Iranʹs economy have been predicted, and finally via the forth section using the "Pattern Net" neural network model and based on results of three previous sections, occurrence of financial crisis in the years of 1395-1392 has been foretold. Based on final results of the present research, it can be indicated that the financial crisis which has been occurred in the year of 1391 in Iranʹ economy, which is the consequence of occurrence of financial crisis in1389 and 1390, will be continued in to the year of 1392; however, it will be evaporated gradually during it and the years of 1393 and 1395 are the years without financial crisis; albeit the model is indicating some early warning signals due to the return of crisis to Iran’s economy at the year of 1394.