رابطه خلاقيت سازماني با ساختار ارگانيكي و مكانيكي مدارس: مطالعه موردي مدارس متوسطه

The Relation of Organizational Creativity in organic and mechanic structure in the schools: case study high Scools

با توجه به اهميت و نقش تعيين كننده ‌ساختار سازماني بر كاركردها و عوامل مختلف سازمان و در نتيجه،‌ تاثير آن بر ميزان خلاقيت و نوآوري سازماني، تحقيق حاضر با هدف «مقايسه‌ ميزان خلاقيت سازماني و ابعاد شش‌گانه آن در مدارس با ساختار ارگانيكي و مكانيكي» به روش پيمايشي صورت پذيرفته است و جامعه آماري آن 280 نفر از مديران مدارس متوسطه شيراز بود كه تعداد 160 نفر ازآن‌ها بر اساس فرمول كوكران و به روش نمونه‌گيري تصادفي طبقه‌اي – سهميه‌اي به عنوان افراد نمونه انتخاب شدند. ابزارهاي مورد استفاده در اين پژوهش دو مقياس ساختار سازماني با سه بعد (تمركز، رسميت، پيچيدگي) و خلاقيت سازماني با شش بعد (تحمل شكست، ‌پذيرش ابهام، تشويق نظريه‌هاي جديد، پذيرش تغيير، تحمل تضاد و كنترل بيروني كم) بود كه پايايي آن‌ها از طريق ضريب آلفاي كرانباخ و روايي آن‌ها به‌صورت صوري تاييد شد. جهت تحليل داده‌ها از آزمون‌هاي t مستقل، همبستگي پيرسون و تحليل واريانس دوطرفه استفاده گرديد. نتايج تحقيق نشان داد كه ميزان خلاقيت سازماني در مدارس با ساختار ارگانيكي بيشتر از مكانيكي است. هم‌چنين نتايج به‌دست آمده از آزمون t مبين آن بود كه بين مدارس با ساختار ارگانيكي و مكانيكي از نظر ابعاد شش‌گانه خلاقيت سازماني نيز تفاوت معناداري وجود دارد كه ميزان همه ابعاد در ساختارهاي ارگانيكي بيشتر از مكانيكي بود. بر اين اساس ساختارهاي ارگانيكي از شكست نمي‌ترسند، ‌ايده‌ها و نظريات مبهم را مي‌پذيرند و افراد را تشويق به ارايه ايده‌هاي جديد مي‌كنند. در مقابل تغيير مقاومت كمتري داشته ‌و از تغيير استقبال مي‌كنند و هم‌چنين از پيدايش نظريات متناقض در سازمان استقبال كرده‌ و از كنترل و نظارت مستقيم كمتري نسبت به مدارس مكانيكي برخوردارند.

The present study was aimed at examining the impact of organizational structure on creativity and innovation in organizations. In this survey study a sample of 160 high schools was randomly selected from a total of 280 using stratified random sampling. Data were collected using two separate questionnaires including Organizational Structure (three dimensions) and Organizational Creativity (six dimensions) measures. Both scales had satisfactory formal validities and reliabilities. Data were analyzed using T-test and two-way ANOVA. Results indicated that high schools with organic structure demonstrated more organizational creativity. Also, in all six creativity dimensions, high schools with organic structure were found to be higher than those with mechanic structure. Therefore, it can be concluded that organic structures tend more to take risks, to be open to vague views, and to encourage new ideas while they are less resistant against change and conflicting views.