الهيات ايجابي وسلبي در نظر مايستر اكهارت

(Apophatic and Kataphatic Theology from the Viewpoint of Eckhart)

بحثِ «الهيات‌ايجابي و سلبي»، دو جريان متقابلي كه در طول تاريخ تفكرِفلسفي در باب خدا هر يك متفكران بزرگي را از آنِ خود كرده اند، بحث از يكي از مهم ترين وجوه رابطه معرفت شناختي انسان و خداست. مقاله‌حاضر به بحث از تلقي "مايستر اكهارت" (Meister Eckhart) (حدود1260-1328م)، عارف بزرگ مسيحي، در باب اين دو رويكرد ايجابي و سلبي مي پردازد. در اين مقاله، در ابتدا باتوجه به تعابير اكهارت هر دو الگوي‌سلبي و ايجابي در منظومه فكري اين متفكر اجمالاً برجسته مي شود. سپس براي هماهنگ‌كردن اين دو سنخ تعبير متعارض پيشنهاداتي طرح و مورد ارزيابي قرار مي گيرد. پس از آن، از آنجا كه جمع شايسته ميان اين تعابير متعارض تكلف آميز مي نمايد، هر دو الگو در منظومه فكري اكهارت به رسميت شناخته‌شده، و سپس در دو بخش بعدي مقاله هر يك از اين دو رويكرد سلبي و ايجابي تفصيلاً مورد بحث و ارزيابي انتقادي قرار مي گيرد. پس از آن در بخش «جمع بندي و خاتمه» از وجهه نظر تبييني ديگري براي تبيين اين تعارض ها از طرقي مانند تفكيك تاريخي و تفكيك ميان مقام هاي بحث تلاش مي شود. در پايان نيز به آبشخورهاي فكري مختلف و علايق و تعلقات متفاوتي اشاره مي شود كه ازجمله اين دو رويكردِ متعارض اكهارت ريشه در آن‌ها دارند.

Any discussion of apophatic and kataphatic theologies as two opposite trends which have, throughout the history of philosophical though on God, attracted great thinkers, sheds light on one of the most important aspects of God-human epistemological relation. The present paper investigates Meister Eckhart’s viewpoint on these two approaches to theology. First, his definitions of apophasis and kataphasis are studied. Then, some suggestions are made to narrow the gap between the two definitions. Later in the paper, the two definitions are recognized as proper and discussed in detail. The paper ends with a study of Eckhart’s intellectual fount which aroused his interest in the two opposing trends of apophasis and kataphasis.