ارزيابي آسيب پذيري آبخوان آزاد دشت تبريز

Investigation on Vulnerability of Tabriz-plain Unconfined Aquifer

رفع آلودگی آب¬های زیرزمینی هزینه زیادی دارد از این رو لازم است از روش مناسبی برای پیشگیری از آلودگی استفاده شود. یكی از راه¬های جلوگیری از آلودگی منابع آب¬های زیرمینی، شناسایی نواحی مستعد در برابر آلودگی¬های سطحی می¬باشد. به همین منظور جهت پتانسیل¬یابی آلودگی منابع آب زیرزمینی در دشت تبریز از مدل دراستیك (DRASTIC) استفاده و نقشه آسیب¬پذیری آبخوان در مقابل آلودگی تهیه شد. نقشه پهنه بندی آسیب¬پذیری برگرفته از نتایج، نشان می¬دهد كه 84/55 درصد از منطقه دارای اندیس دراستیك بین (140-120) بوده كه از لحاظ آسیب پذیری در محدوده كم تا متوسط قرار می گیرد. و به ترتیب 08/22، 81/21 و 26/0 درصد در محدوده متوسط تا زیاد، كم و زیاد قرار دارند. با تحلیل حساسیت به روش حذف پارامتر و نیز تحلیل حساسیت به روش تك پارامتری، میزان تأثیرگذاری هركدام از پارامترها درآلوده¬سازی آبخوان مورد ارزیابی قرا گرفتند. نتایج هر دو تحلیل نشان می¬دهند كه مهم¬ترین پارامتر تأثیرگذار بر شاخص آسیب پذیری، عمق سطح آب می¬باشد. با هم¬پوشانی نقشه كاربری اراضی و نقشه آسیب پذیری DRASTIC، نواحی دارای آسیب¬پذیری متفاوت، تحت خطر آلودگی ناشی از كشاورزی، مشخص گردید و در نهایت نقشه پراكندگی مقادیر نیترات و مدل SINTACS نیز نتایج حاصل از مدل را تایید می كند.

It is more expensive to remove pollution from groundwater than to prevent it. Delineation areas that arevulnerable to surface pollutants is one of methods to prevent pollution of groundwater resources. Focusing on this issue, DRASTIC model was used for evaluation of vulnerability of Tabriz-plain aquifer to pollution and the aquifer vulnerability map was prepared. The study shows that main zone of the aquifer’s groundwater is low to modrate vulnerability to pollution (DRASTIC Index of 120-40) that consist of about 55.84% and areas with low, moderate to high, and high risk zones comprise 21.81,22.08.% and 0.26% of the studied area, respectively Two tests of sensitivity analyses were carried out: the map removal and the single-parameter sensitivity analyses. Based on the characteristics of the studied area, the results from both map removal and single-parameter sensitivity analyses showed that the depth to water table has the most significant impact on the vulnerability risk zone. By overlaying of the vulnerability and landuse maps the areas where are subjected to potential release of pollutants from the agricultural activities were determined .Nitrate ion concentration and SINTACS model confirms the results of the vulnerability assessment.