پديد آورندگان :
اصغري، شكراله نويسنده استاديار گروه علوم خاك Asghari, Sh. , ديزجقرباني اقدم، ثريا نويسنده دانش¬آموخته كارشناسي ارشد گروه علوم خاك Dizajghoorbani Aghdam, S. , اسمعلي عوري، اباذر نويسنده دانشكده علوم كشاورزي-دانشگاه محقق اردبيلي اردبيل Esmali Oori, A
كليدواژه :
پايداري خاكدانه , هدايت هيدروليكي اشباع , وزن¬دهي عكس فاصله , كريجينگ
چكيده فارسي :
آگاهی از توزیع مكانی خصوصیات خاك از مهم¬ترین موضوعات در شناسایی، برنامه¬ریزی، مدیریت و بهره¬برداری از منابع آب و خاك است. در این پژوهش تغییرات مكانی چند شاخص مهم كیفیت فیزیكی خاك شامل كربن آلی (OC)، شن، سیلت، رس، میانگین وزنی قطر خاكدانه¬ها (MWD)، هدایت هیدرولیكی اشباع (Ks)، رطوبت اشباع (θs) و جرم مخصوص ظاهری (Db) در سه كاربری مجاور هم جنگلی، زراعی و مرتعی واقع در منطقه فندقلوی اردبیل بررسی گردید. در مجموع 100 نمونه خاك از عمق 0 تا 15 سانتی¬متری به صورت شبكه منظم 100 در 100 متر در بهار 1392 برداشته شد. ابتدا دقت روش¬های زمین¬آماری كریجینگ و وزن¬دهی عكس فاصله (IDW) بررسی و در نهایت نقشه پهنه¬بندی این خصوصیات در سطح منطقه رسم شد. نسبت اثر قطعه¬ای به آستانه برای رس، شن و سیلت به ترتیب برابر 5/0، 47/0 و 49/0 تعیین گردید بنابراین این خصوصیات دارای ساختار مكانی متوسط بودند. مقادیر نسبت مذكور برای OC،Db، θs، Ks و MWD به ترتیب برابر با 002/0، 014/0، 0007/0، 05/0 و 008/0 به دست آمد كه بیانگر ساختار مكانی قوی این خصوصیات می¬باشد. بر اساس معیار آماری ضریب تبیین ( R2 ) روش كریجینگ در تخمین رس، شن و سیلت و روش IDW در تخمین MWD، OC، Ks ، θs و Db بیشترین دقت را داشتند. پهنه¬بندی شاخص¬های كیفی نشان داد كه اراضی جنگلی در مقایسه با اراضی زراعی و مرتعی دارای كربن آلی، پایداری خاكدانه و هدایت هیدرولیكی بیشتر و جرم مخصوص ظاهری كمتری بودند. نتایج این پژوهش نشان داد كیفیت فیزیكی خاك منطقه مورد مطالعه در كاربری¬های مرتعی و زراعی پایین¬تر از اراضی جنگلی بود.
چكيده لاتين :
Knowledge of the spatial distribution of soil properties is the major issues in identifying, program planning, management and utilization of soil and water resources. This study was carried out to investigate the spatial variability of some important soil physical quality indices including sand, silt, clay, mean weight diameter of aggregates (MWD), organic carbon (OC), saturated hydraulic conductivity (Ks), saturated water content (θs) and bulk density (Db) in the three adjacent land uses i.e. forest, agriculture and range land located at Fandoghlou region of Ardabil. Totally, 100 soil samples were systematically (100 × 100 m grade) taken from 0-15 cm depth in spring 2013. At first, the accuracy of Kriging and inverse distance weighting (IDW) geostatisticaly methods in mapping of studied parameters was evaluated then the final map was presented. The values of nugget effect to sill ratio for clay, sand and silt were 0.5, 0.47 and 0.49, respectively so these parameters have an average spatial structure. The values of above mentioned ratio for OC, Db, θs, Ks, and MWD were obtained 0.002, 0.014, 0.0007, 0.05 and 0.008, respectively, indicating strong spatial structure. According to the R2 criteria, Kriging method in estimating clay, sand and silt and IDW method in estimating MWD, OC, Ks ،θs and Db had the highest accuracy. The final map indicated that forest land had higher OC, MWD and Ks and lower Db compared with agriculture and range land. The results of this research showed that soil physical quality of the studied region in agriculture and range land uses was lower than forest lands.
