تأثير تزريق دي‌اكسيدكربن به محيط ريشه بر رشد و تجمع نيترات در دو رقم كاهوي پيچ و فر ((Lactuca sativa L. cv. Capitata and Sativa

Effect of Carbon Dioxide Injection to Root Zone on the Growth and Nitrate Accumulation in Two Cultivars of Lettuce (Lactuca sativa L. cv. Capitata and Sativa)

نیترات یكی از تركیبات اساسی برای گیاهان است و سبزی¬ها منبع بسیار مهم نیترات برای انسان هستند. تخمین زده می¬شود كه سبزی¬ها 92 درصد نیترات انسان را تأمین كنند. اثرات مثبت و منفی بالا رفتن غلظت دی¬اكسیدكربن (CO2) محیط ریشه روی رشد و عملكرد گیاهان گزارش شده است. بنابراین برای بررسی تأثیر دی¬اكسیدكربن محیط ریشه روی رشد و میزان تجمع نیترات در كاهو این مطالعه انجام شده است. این آزمایش در قالب طرح كاملاً تصادفی با چهار سطح CO2 (0، 200، 400، 600 میلی‌لیتر در دقیقه) و با پنج تكرار روی دو رقم كاهو به نام كاهوی پیچ سبز كنیا و كاهوی فر قرمز ورسای اجرا شد. این آزمایش در سیستم فلوتینگ اجرا شد كه در این آزمایش اكسیژن محیط ریشه توسط پمپ هوا تامین می-شود. نتایج حاصل از آزمایش نشان می¬دهد كه تزریق دی¬اكسیدكربن به محیط ریشه كاهو اثر معنی داری بر وزن تر و وزن خشك برگ، ریشه و ساقه گیاهان تیمار شده نسبت به گیاهان شاهد دارد. با افزایش میزان CO2 ورودی به محیط ریشه وزن تر و خشك برگ، ساقه و ریشه در هر دو رقم افزایش یافت. كارآیی فتوسنتز هر دو رقم پیچ سبز كنیا و فر قرمز ورسای در تیمار400 میلی¬لیتر بر دقیقه دی¬اكسیدكربن محیط ریشه بیشترین مقدار خود را نشان داد. نیترات موجود در برگ¬های دو رقم كاهو تحت تأثیر دی¬اكسیدكربن محیط ریشه به‌طور قابل ملاحظه¬ای كاهش یافت. غلظت نیترات در رقم پیچ سبز در تیمار سوم بیش‌ترین كاهش معادل 27 درصد و رقم فر قرمز در تیمار چهارم بیش‌ترین كاهش معادل6/47 درصد نشان داد. نتایج نشان داد كه با افزایش میزان دی¬اكسیدكربن ورودی به محیط ریشه كاهو میزان فعالیت آنزیم نیترات¬ردكتاز در هر دو رقم پیچ سبز و فر قرمز افزایش یافت كه در تیمار 400 میلی¬لیتر بر دقیقه دی¬اكسیدكربن بیش‌ترین مقدار را نشان داد.

Nitrate is an essential component for plants and vegetables are of the most important source of nitrate for human being. It is estimated that vegetables provide 92 % of nitrate for human nutrition. The positive and negative effects of elevated root zone CO2 on growth and yield of some plants have been reported. This study has been conducted in order to examine the effect of root zone CO2 on growth and nitrate accumulation in lettuce. The experiment was conducted as a completely randomized design with four levels of CO2 (0, 200, 400 and 600 ml per minute) and with five replication on two cultivars of lettuce (Sativa and Capitata). The study performed in floating system and aeration was supplied by air pump. The results showed that injection of CO2 had significant effect on the fresh and dry weight of leaves, stems and roots of plants. By increasing the concentration of CO2 fresh and dry weight of leaves, stems and roots increased in both cultivars. Photosynthesis efficiency increased in both cultivars in the treatment of 400 ml/min root zone CO2. The influence root zone CO2 significantly decreased nitrate content in leaves of lettuce. Nitrate concentration in the leaves of lettuce was decreased by injection of root zone CO2 in L.sativa. var. Capitata in the treatment of 400 ml/min and in L.sativa. var Sativa in the treatment 600 ml/min. respectively by 27% and 47.6%. With increasing input root zone CO2 increased activity of nitrate reductase enzyme in both cultivars that showed highest content in treatment 400 ml/min.