بهينه‌سازي كشت درون شيشه¬اي جنين زيگوتيك گياه نوروزك(Salvia leriifolia Benth.)

Optimizing of in vitro Zygotic Embryo Culture of Salvia leriifolia Benth.

نوروزك بومی استان خراسان رضوی و سمنان و گیاهی در معرض خطر انقراض می¬باشد. باتوجه به درصد جوانه¬زنی كم بذر و رشد كند گیاهچه این گیاه در شرایط درون شیشه ای ،كشت جنین می¬تواند جهت تولید سریع گیاهچه بكار گرفته شود. هدف از این تحقیق بررسی اثر محیط كشت‌های مختلف و هورمون¬های NAA وBAP بر رشد و اندام¬زایی جنین زیگوتیك گیاه نوروزك می¬باشد. از این‌رو كشت جنین زیگوتیك، طی یك آزمایش فاكتوریل در قالب طرح كاملاً تصادفی شامل فاكتورهای محیط‌كشت، هورمون BAP و هورمون NAA انجام شد. درصد جوانه¬زنی جنین و صفات رشد گیاهچه¬ها در طی چهار هفته بررسی گردید. نتایج نشان داد جنین¬ها یك روز پس از قرار گرفتن در تمام محیط‌كشت‌ها شروع به جوانه¬زنی نمودند ولی محیط‌كشت¬های MS و MS2/1 نسبت به محیط B5نتیجه بهتری در ارتباط با درصد جوانه¬زنی نشان دادند. هم‌چنین تركیب هورمونی 1 میلی گرم بر لیتر BAPو NAA در دو محیط‌كشت مذكور به‌طور معنی¬داری در بهبود صفات رشد مؤثر بود به‌طوری‌كه گیاهچه¬های حاصل نسبت به دیگر تیمار¬ها مقاوم تر بودند و گیاهچه كامل ده روز پس ازكشت حاصل شد. براساس نتایج این تحقیق، كشت جنین در محیط‌كشت‌های MS و MS2/1همراه با تیمار هورمونی مذكور به عنوان بهترین گزینه برای دستیابی سریع به گیاهچه¬های قوی به منظور تكثیر گیاه و نیز كاربرد در مطالعات اصلاحی توصیه می¬شود.

Salvia leriifolia (Lamiaceae) is endemic of Khorasan and Semnan province and an endangered plant. Poor seed germination of this plant has a serious problem with the high production. The first step to improve this precious plant is to produce sterile plantlets in order to prepare explants of appropriate vigor. In this study,in vitro culture of Salvia leriifolia zygotic embryo was performed through a factorial experiment in the form of completely random design including culture medium, BAP and NAA. The results showed that, MS and 1/2MS media appeared to be more efficient than B5 medium and significant differences were observed. Efficient concentrations of BAP and NAA were 1mgL-1 and had a significant effect in growth and development of embryos. The seedlings were obtained 10 days after planting. Based on these results, the best choice for quick access to strong seedlings, seedling growth and development of embryos is MS and 1/2MS media supplemented with 1mgL-1 BAP and NAA.