ارزيابي شاخص كيفي فلزات سنگين در منابع آب زيرزميني دشت قلعه شاهين شهرستان سرپل‌ذهاب (93-1392)

Assessment of pollution index of heavy metals in groundwater resources of Qaleh Shahin plain (2013-2014)

زمينه: امروزه توسعه صنعتي و كشاورزي، منابع آب سطحي و زيرزميني را در معرض انواع آلاينده ها قرار داده است. بنابراين پژوهش حاضر با هدف ارزيابي كيفي منابع آب زيرزميني دشت قلعه‌شاهين شهرستان سرپل ذهاب با استفاده از شاخص آلودگي فلزات سنگين انجام شد. روش ها: نمونه برداري طي فصول زمستان 1392 و تابستان 1393 از 20 حلقه چاه واقع در سطح دشت قلعه‌شاهين به صورت تصادفي انجام گرفت. پس از انجام مراحل آماده سازي آزمايشگاهي و قرايت غلظت عناصر توسط دستگاه ICP، ارزيابي كيفي نمونه ها توسط شاخص HPI انجام شد. پردازش آماري داده ها نيز توسط نرم افزار SSPS انجام شد. يافته ها: بيشينه ميانگين غلظت عناصر آرسنيك و روي در نمونه ها برحسب ppb در فصل زمستان 1392 با 11/0±0/12 و 5/0±4/19 به ترتيب مربوط به ايستگاه هاي 19 و 7 و در فصل تابستان 1393 نيز با 2/0±8/19 و 4/0±6/48 به ترتيب مربوط به ايستگاه هاي 15 و 13 مي باشد. همچنين بيشينه مقدار شاخص HPI فصول زمستان 1392 و تابستان 1393 با 4/11 و 5/19 به‌ترتيب مربوط به ايستگاه‌هاي 19 و 7 مي باشد. نتيجه گيري: در حال حاضر منابع آب زيرزميني منطقه مورد مطالعه، آلوده به فلزات آرسنيك و روي نيست. اما با توجه به كشت گسترده محصولات زراعي در صورت عدم مديريت اصولي مصرف نهاده هاي كشاورزي در طولاني مدت، امكان آلوده شدن منابع آب زيرزميني اين منطقه و به تبع آن بروز مخاطرات بهداشتي براي مصرف كنندگان آب شرب دور از انتظار نخواهد بود.

Background: Todayʹs development of industrial and agricultural activities is among the leading causes of groundwater pollution. Therefore, this study was conducted to evaluate the quality of groundwater resources of Qaleh Shahin plain using pollution index of heavy metals. Methods: Groundwater samples were collected from 20 randomly selected stations in Qaleh Shahin during two seasons, winter and spring in 2014. After going through laboratory preparation processes and reading the concentration of elements by ICP machine, the qualitative assessment of the samples was carried out by HPI. All statistical analyses were performed using the SPSS statistical package. Results: The results showed that the maximum mean concentrations of As and Zn in groundwater samples in winter season were 12.0±0.11 and 19.40±0.50 ppb for stations 19 and 7, respectively, and the maximum mean concentrations of these elements in groundwater samples in spring season were 19.80±0.20 and 48.60±0.40 ppb for stations 15 and 13, respectively. Also, the maximum values of HPI were 11.40 and 19.5 for stations 19 and 7, respectively. Conclusion: Currently, the groundwater resources of Qaleh Shahin plain are not contaminated with heavy metals. However, long-term excessive use of agricultural inputs can contaminate the groundwater resources of this area, thereby causing the incidence of health risks for the drinking water consumers.