تحليل واكنش تراز تجاري ايران نسبت به تغييرات نرخ ارز با استفاده از رويكرد پارامتر زمان ـ متغير

Investigation and Analysis of Iran’s Trade Balance Reaction to Exchange Rate Changes: A Time Varying Parameter Approach

چكيده با توجه به اهميت شناسايي ارتباط بين نرخ ارز و تراز تجاري در طراحي موفقيت‌آميز سياست‌هاي تعديل اقتصادي و لزوم برآورد دقيق كشش تراز تجاري نسبت به تغييرات قيمتي و درآمدي براي زمان‌بندي صحيح اجراي اين سياست‌ها، در اين مطالعه، تاثير متغيرهاي درآمد داخلي، درآمد خارجي و نرخ ارز بر تراز تجاري ايران مورد بررسي قرار مي‌گيرد. در اين راستا ميزان واكنش تراز تجاري نسبت به تغيير در هر يك از متغيرهاي يادشده با استفاده از روش پارامتر زمان ـ متغير (TVP) و رهيافت فيلتر كالمن طي دوره زماني 1389-1338 برآورد شده است. نتايج به‌دست آمده نشان مي‌دهد، ضرايب تراز تجاري به‌عنوان كشش‌هاي قيمتي و درآمدي در طول زمان از روند ثابتي برخوردار نيستند. تغييرات ساختاري مانند وقوع انقلاب اسلامي، جنگ، شوك‌هاي قيمتي نفت و سياست‌هاي اقتصادي اعمال شده از جمله عواملي هستند كه ضرايب را تحت تاثير قرار داده‌اند. با مقايسه روند نرخ ارز واقعي و كشش قيمتي تراز تجاري مشاهده مي‌شود كه هم‌زمان با افزايش نرخ ارز واقعي طي سال‌هاي 1350-1347 و 1362-1356، كشش قيمتي تراز تجاري مثبت است و با كاهش نرخ ارز واقعي كشش قيمتي تراز منفي مي‌شود.

Given the importance of identifying the relationship between exchange rate and trade balance in adoption of appropriate economic adjustment policies and the requirement of accurate estimation of elasticity of trade balance to income and price changes for proper timing of such policies, in this study the effect of domestic and foreign income and real exchange rates on the Iranian trade balance has been investigated. Moreover, the reactions of trade balance to changes in the variables of interest have been estimated using time varying parameter models over the period of 1338-1389.The results show that the coefficients of the estimated model are not constant over the time and they are influenced by structural changes such as: oil price shocks, economic policies and exogenous shocks such as the imposed war and the Islamic revolution. By comparing the price elasticity of the balance of trade and the real exchange rate, it can be seen that by increasing real exchange rates during the period of 47-50 and 56-67, the price elasticity is positive and becomes negative when real exchange rates reduce.