مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - بررسي اقليم‌شناختي بندال‌‌هاي آسيا و اروپا با دو شاخص در دوره 1950- 2010

چكيده فارسي :

در اين مقاله، بررسي اقليم‌شناختي پديده بندال طي يك دوره 61 ساله (1950-2010) در بخشي از نيمكره شمالي، شامل آسيا و اروپا و قسمت شرقي اقيانوس اطلس با به‌كارگيري داده هاي شبكه اي NCEP-NCAR صورت گرفته است. با استفاده از دو روش آشكارسازي بندال يك‌بُعدي و دو‌بُعدي، به ترتيب تعداد 1054 و 729 رويداد بندال در دوره زماني و ناحيه مورد‌نظر، شناسايي شد. براساس نتايج اين بررسي، تعداد رويدادهاي بندال اين دوره داراي يك روند نسبتاً كاهشي براي كل منطقه مورد بررسي و منطقه ايران است. همچنين توسط اين دو روش، يعني شاخص هاي باريو پدرو و همكاران (2005) و ديااو و همكاران (2006)، ويژگي هاي رويدادهاي بندال از قبيل بسامد، طول عمر، محل وقوع، شدت و مراكز آنها بررسي و نتايج ويژگي هاي اقليمي، با يكديگر مقايسه شده اند. طبق بررسي هاي صورت گرفته، بيشترين وقوع بندال‌‌ها در منطقه مورد بررسي از نظر توزيع مكاني و در همه فصل‌ها، در محدوده طول جغرافيايي E° 5/47 تا °W30 و از نظر وقوع بيشينه شدت ها روي شرق اطلس واقع در E ° 5 تا W° 30 قرار دارد. از طرفي، در فصل هاي زمستان و بهار بسامد وقوع بندال و دوره استمرار آن مقادير بيشتري دارند، درحالي كه در فصل تابستان اين مقادير كمينه است. نتايج بسامد وقوع در عرض هاي جغرافيايي و فصل‌هاي گوناگون نشان مي دهد كه براي شاخص اول، عرض جغرافيايي ثابت همراه با بيشينه هاي بدون تغيير در فصل‌هاي گوناگون است، اما براي شاخص دوم، اين بازه متغير است و محل بيشينه وقوع بندال‌‌ها در عرض N° 55 در فصل هاي بهار، زمستان و پاييز، و در فصل تابستان با جابه‌جايي به سمت عرض هاي بالاتر، در عرضN ° 5/62 قرار دارد. به علاوه، در مقايسه نتايج دو شاخص ديده مي‌شود كه بندال‌‌هاي شناسايي شده در بازه طول جغرافيايي با شاخص دوم، داراي درصد بسامد وقوع كمتري نسبت به شاخص اول در فصل هاي زمستان و بهار هستند، حال‌آنكه الگوهاي مربوط به دو شاخص در فصل‌‌هاي تابستان و پاييز تقريبا مشابه هستند.