تحليل رسوب نمود و حلقه هاي سنجه رسوب رگبار در حوزه آبخيز گلاز اشنويه، آذربايجان غربي

Analysis of storm-wise sedimentgraphs and rating loops in Galazchai Watershed, West-Azarbaijan

بررسي تغييرات زماني رسوبات معلق در قالب رسوب نمودها يك ابزار مهم در تحليل رفتار رسوبي حوزه هاي آبخيز و طبعاً موفقيت پروژه هاي آبخيزداري محسوب مي شود. بر همين اساس، اين پژوهش با هدف تحليل رسوب نمود و حلقه هاي سنجه مشاهداتي در حوزه آبخيز رودخانه گلاز اشنويه در استان آذربايجان غربي با مساحت 103 كيلومترمربع انجام پذيرفت. به اين منظور، مقادير رسوب معلق و دبي جريان 13 رگبار از پاييز 1390 تا پاييز 1391 با فاصله زماني يك ساعت تهيه و سپس رسوب نمود و حلقه هاي سنجه رسوب آن ها تحليل شد. نتايج نشان داد كه در 7 مورد از حلقه هاي رسوبي به واسطه 0 ساعت)، ساعت گرد بوده ولي ساير حلقه ها /5- وقوع زودهنگام اوج رسوب نسبت به روان آب ( 4 داراي الگوهاي مختلف بود. براساس نتايج، الگوي غالب ساعت گرد حلقه هاي سنجه رسوب، به دليل مشاركت دامنه هاي پرشيب مجاور آبراهه اصلي آبخيز بوده است. همچنين الگوي هشت شكل و مركب در تعدادي از سنجه هاي رسوب مشاهده شد كه به افزايش غلظت رسوب در شاخه پايين رونده رسوب نمود و تلاقي منحني رسوب نمود با آب نمود در اثر مشاركت توليد رسوب از كاربري هاي كشاورزي ديم پس از كشت پاييزه در دامنه هاي بالادست آبخيز نسبت داده شد. همچنين مشخص شد كه 4 مورد از رگبارهاي مطالعاتي به صورت متوالي اتفاق افتاده اند كه مقادير وزن كل رسوب معلق برابر رگبار دوم بود. براساس نتايج، / 10 و 6 /2 ،3/9 ،1/ حمل شده در رگبار اول آن ها به ترتيب 5 رسوب نمود بيش تر رگبارها داراي يك اوج ثانويه بود كه بر وجود منابع رسوبي و مشاركت توليد رسوب از اراضي كشاورزي در بالادست حوزه آبخيز مورد مطالعه دلالت داشت.

Studying sedimentgraph is an important tool in analyzing sediment behavior leading to success in watershed management projects. The present study was conducted in the Galaz Watershed in West-Azarbaijan Province, Iran, with an area of some 103 km2 to analyze sedimentgraph and rating loops of 13 observed storm events from 25 October 2011 to 25 November 2012. The water and sediment data were recorded with 1 h interval and corresponding sedimentgraphs and rating loops were developed. The results showed that the clockwise type-rating loops were occurred in 7 storm events due to early peak incidence of the sedimentgraphs (0.5 to 4 h) with respect to peaks of hydrographs. However, other types of sediment rating loops were recognized for other storm events. The results indicated that the clockwise type of sediment rating loops were due to prompt contribution of steep slopes adjacent to the watershed outlet. Although, figure-eight and complex types of sediment rating loops could be attributed to sediment sources of the cropland areas with high sediment availability during autumn cultivation in the watershed upstream and confluence of rising and falling limbs of the hydrograph. The study also showed that 4 observed storm events had consequent storm events. So that, the total weights of total suspended sediment in the first events were 1.5, 3.9, 10.2 and 4.6 times higher than the second events respectively. The results further revealed that each individual storm events had two distinguished peaks, which proved the contribution of available sediments from agricultural lands located in upland areas.