ارزيابي عملكرد كانال اصلي واحد عمراني شماره يك شبكه آبياري و زهكشي تجن

Performance assessment of water distribution in Tajan irrigation and drainage network

تحويل آب به مقدار كافي و در زمان مناسب يكي از اهداف اصلي سيستم هاي توزيع آب در شبكه هاي آبياري است . شبكه آبياري تجن يكي از شبكه هاي مهم شمال كشور مي باشد كه از سال 1376 بخش عمده دشت ساري را آبياري مي كند. در اين پژوهش عملكرد كانال اصلي واحد عمراني شماره يك شبكه آبياري تجن با استفاده از شاخص هاي راندمان، كفايت، عدالت و پايداري مورد ارزيابي قرار گرفت . براي اندازه گيري شاخص ها ابتدا روابط دبي - اشل براي هر يك از كانال هاي فرعي و مقطع ورودي و خروجي كانال اصلي با استفاده از اندازه گيري هاي صحرايي به دست آمد. سپس با كاربرد دستگاه خودكار اندازه گيري تراز سطح آب و استفاده از روابط دبي- اشل مقدار دقيق دبي تحويلي به هر آبگير و همچنين دبي در كانال اصلي در دو دوره آبياري در بازه هاي زماني يك دقيقه به دست آمد. نياز آبي هر يك از آبگيرها با استفاده از محاسبه شد . با استفاده از نياز آبي محاسبه شده توسط نرم افزار شاخص هاي NETWAT برنامه كامپيوتري ارزيابي عملكرد هر يك از آبگيرها و شاخص هاي عملكرد كانال اصلي برآورد شد. به صورت كلي نتايج نشان دهنده پايين بودن عملكرد اين كانال است . توزيع سنتي آب در شبكه با وجود مكانيزه بودن شبكه، عدم اطلاع دقيق ميراب از نياز آبي هر آبگير و ضعف در نگهداري و تعمير سازه هاي كنترل و آبگير مانع از انجام مديريت مناسب بر توزيع آب شده است. در نتيجه رفع اين موانع و ارايه راه كارهايي براي مديريت و بهره برداري شبكه، مي تواند عملكرد اين شبكه آبياري را افزايش دهد.

Delivery of adequate water in suitable time is one of the main objectives of water distribution systems in the irrigation network. Tajan irrigation network is one of the important networks in the Northern Iran which irrigates a major part of Sari plains since 1376. In this study, the performance of a main canal of Tajan irrigation network was evaluated using efficiency, adequacy, equity and stability indicators. To measure indicators, firstly the Q-H relationship was obtained for each sub-channel and inlet as well as outlet sections of the main canal using field measurements. By using automated water level measuring devices and Q-H relationships, the exact amount of flow was delivered to each water intake and the flow discharges in the main channel were then measured in two irrigation periods at one minute time intervals. Water requirement of each water intake was calculated using the NETWAT computer program. By using water requirement computed by software, performance indicators were calculated for main canal and water intakes. Overall, the performance of the canal is low. Traditional distribution of water in irrigation network despite its mechanization, lack of precise knowledge of Mirab about exact water required for each water intake and poor maintenance of control and intake structures prevent the proper management of water distribution. Based on the results, removing the barriers and introducing strategies for managing and operation of irrigation network can increase the performance of the irrigation network.