تاثير روي، بُر و گوگرد بر ميزان روغن دانه، عملكرد و فعاليت برخي آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيداني در كلزا

Effects of zinc, boron and sulfur on seed oil, yield and activity of some antioxidant enzymes in rapeseed

به‌منظور تاثير عناصر روي، بُر و گوگرد بر خصوصيات زراعي كمي و كيفي كلزا رقم هايولا 401، آزمايشي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در 3 تكرار در سال زراعي 90-1389 در مزرعه تحقيقاتي موسسه تحقيقات برنج كشور اجرا شد. تيمارهاي مورد مطالعه شامل 1- شاهد (بدون مصرف كود)، 2- روي، 3- بُر، 4- گوگرد، 5- روي + گوگرد، 6- روي + بُر، 7- بُر + گوگرد و 8- گوگرد+ بُر+ روي بودند. كود گوگرد به‌صورت گُل گوگرد، 100 كيلوگرم در هكتار و كودهاي روي و بُر به‌صورت كلات روي و براكس به‌ميزان برابر و معادل 5/1 كيلوگرم در هكتار به زمين زراعي داده شدند. نتايج تجزيه واريانس داده‌ها نشان داد كه تاثير تيمارهاي كودي بر تعداد خورجين در بوته، تعداد دانه در خورجين، وزن هزاردانه و عملكرد دانه در سطح احتمال 1 درصد معني‌دار بود. كم‌ترين ميزان درصد روغن دانه و عملكرد دانه مربوط به تيمار شاهد (بدون مصرف كود) و بيش‌ترين مربوط به تيماري بود كه هر سه عنصر كودي را دريافت كرده بودند. مقايسه ميانگين صفات نشان داد كه بيش‌ترين مقدار گوگرد و بُر در برگ‌ها مربوط به تيمار گوگرد + بُر+ روي بود و كم‌ترين آن مربوط به تيمار شاهد بود، همچنين بيش‌ترين ميزان روي تجمع‌يافته در برگ‌ها مربوط به تيمار روي + گوگرد بود. بالاترين ميزان فعاليت آنزيم سوپراكسيد ديسموتاز و كاتالاز در شرايط استفاده هم‌زمان گوگرد، روي و بُر به‌ميزان‌هاي IU/g.fw 24/10 و µmol/g FW.min 14/0 و بالاترين ميزان فعاليت آنزيم پراكسيداز در هنگام استفاده از عنصر روي به‌ميزان µmol/g FW.min 87/0 مشاهده شد. بنابراين با توجه به نتايج اين آزمايش مصرف شامل عناصر بُر، گوگرد و روي همراه با كودهاي پايه مي‌تواند به افزايش عملكرد كمي و كيفي گياه كلزا كمك كند.

In order to evaluate the effects of zinc, boron and sulfur elements on quantitative and qualitative agronomic characteristics of rapeseed var. Hyola 401, an experiment was conducted in the Rice Research Institution of Iran, Guilan province, Rasht, Iran, in 2010. A field experiment with randomized complete blocks design was performed with eight treatments in three replicates. The treatments consisted control, Zn, B, S, Zn+S, Zn+B, B+S, and S+B+Zn. Sulfur treatment was added at 100 kg ha-1 rate before sowing, boron and zinc were added equal up to at the ratio of 1.5 kg ha-1 were applied to the soil. Analysis of variance showed that effects of fertilizer treatments on siliques number per plant, seed number per silique thousand-seed weight and seed yield were significant (P < 0.01). Minimum seed oil and seed yield were obtained from control treatments and highest seed yield were obtained from S+B+Zn treatments. Comparison of the various methods showed that maximum leaf sulfur and boron concentration were obtained from S+B+Zn treatments and the minimum from control treatment. However, the highest superoxide dismutase and catalase activity were obtained from S+B+Zn treatments 10.24 IU/g.fw and 0.14 µmol/g FW.min, respectively and the highest peroxidase activity were obtained from Zn treatment 0.87 µmol/g FW.min. Also, the greatest leaf zinc concentration was obtained from S+B treatments. Therefore this research showed that application of B, S and Zn fertilizers with NPK fertilizer can help to increase yield and yield components of rapeseed.