ادبيات تراجم نگاري در متون تاريخي عصر صفويه

Literature of Biography writing in the Historical Texts of Safavid period

تراجم نگاري يا ادبيات شرح حال نويسي يكي از اشكال تاريخ نگاري اسلامي است و به بيان و شرح حال گروههاي مختلف اجتماعي ميپردازد. اين شكل از تاريخ نگاري در دوره صفويه در مفهوم اصلي آن اندك است و مورخان رسمي كمتر به آن مبادرت كرده اند. با اين وجود، در آثار نسب نامه-نويسي ، شرح حال نگاري، تذكره نگاري، ايل نگاري و تواريخ محلّي اين دوره آگاهيهاي شرح حالي آشكارا آمده است. افزون بر اينها، در تاريخچه ها و تواريخ عمومي اين عصر نيز ميزان قابل اعتنايي از آگاهيهاي تراجم احوال نام آوران و طبقات مختلف يافت ميشود. از مجموع اين آگاهيها ميتوان تصويري از اصناف، طبقات و شخصيت هاي مختلف جامعه ارايه داد و نوعي تاريخ اجتماعي اين دوره را بازسازي كرد. رويكرد متون تراجم تا پيش از صفويه بيشتر به سوي طبقات مذهبي بوده است. اما در دوره صفويه به همه طبقات موثّر در درون يك دولت توجه شده است. در اين مقاله، تراجم احوال و تطورات و رويكردهاي آن در متون تاريخي عصر صفويه تحليل شده و طبقات مختلفي را كه مورد توجه قرار داده اند، دسته بندي و بررسي نموده است.

Biography writing, or the literature of biography, is a form of Islamic history writing. The literature consists of books concerning the written history of different social groups, or individuals. In the real sense of the word, biography writing is few during the Safavid Period, and few formal historians have written biographies in that period. However, there are considerable books dealing with genealogy, autobiography, personal accounts of individuals, tribes, and local chronicles in the period that give information about personal events in the lives of famous people living in the period. Through these books, one can get a relatively clear picture of the contemporary classes, guilds, and various personalities in the society, and therefore, one can reconstruct a sort of social history of the period. Before the Safavids, the biographical texts had a religious orientations in the sense that they focused on religious personalities and classes as the Muslim Community [that is, the Muslim Omah]. During the Safavids, however, there was a shift towards other strata in a way that all the elements within the government received equal attentions. The present study tries to analyze the approaches and the evolution of biography writing and to discuss different social classifications in the Safavid Period.