مفهوم شناسي واژه «سازه» در گفتمان معماري معاصر ايران

The concept of “Sazeh” term in discourse of Iranian contemporary architecture

اين مقاله در رويكردي ميان رشته اي، واژه «سازه» و دلايل تحول معنايي آن را در گفتمان معماري معاصر ايران مورد بررسي قرار داده است. لغت سازه از نوع لغاتي است كه صورت لفظي آن از ديرباز در زبان فارسي وجود داشت؛ اما معنايي كه پيشينيان از آن اراده ميكرده اند، چيزي بود كه الان مهجور شده است. اين واژه در ابتداي قرن جاري، بار ديگر مورد توجه فرهنگستان اول ايران قرار گرفته و از طريق برابرسازي، در معنايي جديد احيا شد؛ و اينك در گفتمان مهندسي ايرانِ معاصر به لفظ جاافتاده اي تبديل شده كه حامل مفهومي كاملاً مشخص است. در نوشتار پيش رو كه با روش توصيفي ـ تحليلي به انجام رسيده؛ به دو پرسش پاسخ داده شده است؛ (الف): در عرصه ادب پژوهي معماري ايراني، اساس ترديدها درباره اصالت واژه «سازه»، برآمده از چيست؟ (ب): واژه «سازه» چگونه بار معنايي امروزين را كه از شنيدنش در حرفه مهندسي استنباط ميشود به دست آورده است؟ از نتايج اين پژوهش، روشن شدن اين حقيقت است كه واژه سازه در گفتمان معماري قديم ايران هرگز معنايي را كه مهندسان معاصر از آن استفهام مينمايند، نداشته و انتخاب و رواج اين واژه در دوره معاصر، پيآمد جدايي و انفكاك بين امر «سازه» و «معماري» است. از نتايج ديگر اين پژوهش، درك خلاهاي علمي در زمينه ادب پژوهي معماري ايراني است؛ خلاهايي كه جبران آنها فقط با تلاش هاي علمي منظم و بي طرفانه امكان پذير خواهد شد

This article, in interdisciplinary approach, is investigated the term of “Sazeh” and reasons of its meaning changes in Iranian contemporary architecture. The word of “Sazeh” is one of that terms which were used in Persian language since ancient times; but now its meaning, has changed. In fact the old meaning of its term that used to concept of “sweep” is obsolete for several centuries. At the beginning of this century, again the term of “Sazeh” was considered; and first academy of Persian language revived it by equalizing in the concept of “structure”. This equalizing happened when was intensified the entry of modernity to Iranian culture; and academy wanted, by this choice, to be spread a native technical term before prevalence a foreign term. Anyway now the term of “Sazeh” has Acceptability in contemporary Persian language, and it accepted in mean of structure in all engineering dialogues. This article has been work by qualitative Research, and has two main Questions: A) what is reason of ambiguity about mean of “Sazeh” in Persian literary studies? B) The term of “Sazeh”, how obtain the current meaning in Iranian contemporary engineering?