بررسي انواع تاكيد در زبان فارسي

Different Kinds of Focus in Persian

اصطلاح تاكيد [focus] حداقل در دو معني در مباحث زبانشناسي به كار رفته است: نخست، اشاره به سازه يا عبارتي دارد كه از حيث آوايي برجسته تر از سازه هاي ديگر جمله تلفظ مي شود (جكنداف1972، ولدووي 1990، ولدووي و انگدال 1996، روت 1995)، و كاربرد دوم آن به معناي بخشي از جمله است كه داراي اطلاع نو مي باشد و از آن به عنوان تاكيد جمله ياد مي شود (جكنداف1972، ولدووي 1990، روت 1995، كيدواي 2000، ايشي هارا 2000، برونتي 2003، كولز 2003). تاكيد را مي توان در زبان هاي مختلف با استفاده از ابزار آوايي، صرفي و نحوي نشان داد. برخي زبانها از يكي از اين ابزار استفاده مي كنند؛ برخي ديگر از همه اين ابزار براي بيان تاكيد استفاده مي كنند (ولدووي و انگدال 1996، زوبي زارتا 1998، كيدواي 2000). در بسياري اوقات از تركيبي از ابزارهاي نحوي ، صرفي و آوايي براي نشان دادن تاكيد استفاده مي شود. در اين مقاله سعي بر آن است تا نشان دهيم در زبان فارسي انواع تاكيد كدامند و چه تفاوتهايي با همديگر دارند. به اين منظور سعي مي شود تعريف مشخصي از تاكيد ارايه شود و تفاوت آن با مبتدا [topic] ، و زمينه [ground] يا پيش انگاره [presupposition] مشخص شود. همچنين ميان تاكيد اطلاعي [information focus] جمله كه در هر جمله وجود دارد ، داراي اطلاع نو مي باشد، مي تواند بخشي از جمله يا كل آن را شامل شود، و فقط شامل موضوعهاي دروني [internal arguments] و متمم ها مي باشد؛ و تاكيد تقابلي [contrastive focus] كه تاكيد نشاندار است، لزوما در هر جمله اي وجود ندارد، علاوه بر داشتن اطلاع نو، معناي تقابل [contrast] يا نوعي برجستگي [prominence] در خود دارد، فقط شامل واژه يا بخشهاي كوچكتر از واژه مي شود، و مي تواند شامل همه موضوعها و ادات [adjunct] نيز باشد؛ تفاوت مي گذاريم.

Focus, a pragmatic phenomenon, in Persian is in a close relation with prosody, syntax, semantics, and to some extent morphology. Since Persian is a scrambling language (Karimi 1999, 2003), different word orders accompanied by sentence stress, couls signal different foci. At the same time different markers structures, like clefts, are also going hand in hand with prosody to indicate focus of the sentence. Even a focus marker morpheme like KE marks the foci with prosody. This paper briefly introduces two kinds of foci in Persian, Broad Focus and Narrow Focus. These two different types of foci have different prosodic, semantic, syntactic and pragmatic features that are outlined in the paper.