نگرش فلسفي- اسلامي به مساله معناداري زبان دين

A Philosophical-Islamic Viewpoint to the Problem of Meaninglessness of Religious Statements

با ظهور فلسفه هاي زباني با آرا راسل و ويتگنشتاين، مساله معناداري گزاره ها محور توجه قرار گرفت. با نوع نگاه تجربيِ آنها، معناداري گزاره هاي ديني، اخلاقي، هنري و مابعدالطبيعي محل ترديد شد. پس از ايشان، پزيتيويست هاي منطقي همچون آير، گزاره هاي ديني را با ملاك تحقيق پذيري و سپس ابطال پذيري، بي معنا (نه كاذب) دانستند. در اين مقاله به طرح شبهه معناداري گزاره هاي ديني توسط آنتوني فلو و پاسخ هاي ريچارد هير، بازيل ميچل، جان هيك و يان كرومبي پرداخته مي شود. سپس سعي خواهد شد از منظري ديگر، شبهه و پاسخ ها ارزيابي گردد و در نهايت، پاسخي جديد به شبهه از منظر فلسفيِ اسلامي ارايه گردد. در اين پاسخ، به برداشت هاي غلط از رابطه خدا و عالم و صفات او كه منشا اين نگاهها شده است و تعميم نابجاي تجربه گرايي پرداخته مي شود. در پايان، ديدگاه تصحيح شده ارايه خواهد گرديد.

The viewpoints of Russell and Wittgenstein in the beginning of twentieth century made philosophy of language in the center of philosophical attitudes. The meaningfulness of statements was the core of attention. They made the meaningfulness of statements in ethics, religion, aesthetics and metaphysics in doubt. The logical positivists, after them, like A.J.Ayer, accounted religious statements meaningless (not untrue) by their criteria of verifiability and falsification for meaningful statements. In this paper, the problem of meaninglessness of religious statements which is posed by Anthony Flew and the solutions in the views of Richard Hare, Basil Mitchell, John Hick and Ian Crombie will be examined. Then the problem and solutions will be evaluated. At the end, a new answer to the problem from an Islamic philosophical viewpoint will be introduced with a clarification of some problematical account of religious beliefs.