تغييرات زماني فرآيندهاي هيدرولوژيكي كرت هاي كوچك آزمايشي در يك حوزه آبخيز جنگلي

Analysis of temporal variation of hydrological processes in experimental small plots in a forest watershed

امروزه مطالعه فرآيندهاي هيدرولوژيكي سامانه هاي مختلف از مهم ترين پيش نيازهاي مديريت منابع آب و خاك است . حال آن كه مطالعه تغييرات زماني فرآيندهاي مختلف هيدرولوژيكي كم تر مورد توجه قرار گرفته است . بر اين اساس، اين پژوهش با هدف تحليل تغييرات زماني فرآيندها ي هيدرولوژيكي كرت هاي آزمايشي در پا يين دست آبخيز حوزه آبخي ز جنگلي آموزشي و پژوهشي دانشگاه تربيت مدرس واقع در استان مازندران انجام شد . آزمايش ها با شدت بارش شبيه سازي شده 30 سانتي متر صورت پذيرفت. تغييرات زماني ارتفاع، زمان × 1 ميلي متر در دقيقه و كرت 30 / حدود 6 شروع رواناب و رسوب توليدي طي 8 ماه از مهر 1387 تا ارديبهشت 1388 به صورت ماهانه بررسي شد. نتايج به دست آمده دلالت بر تغييرپذيري زماني آماره هاي مورد بحث در طول دوره آزمايش داشت. ارتفاع رواناب در ماه هاي اسفند و آبان با رطوبت پيشين بالاي خاك ( 25 و 23 درصد ) و 10 ميلي متر بوده است . همچنين در ماه هاي / 12 و 2 / پوشش كم لاشبرگ سطحي، بالا و به ترتيب 5 فروردين و ارديبهشت به سبب كم بودن نسبي پوشش گياهي، رسوب توليدي به ترتيب به حدود 18 ميلي گرم افزايش يافته است . زمان شروع روانا ب در ماه هاي با پوشش كم سطح زمين / 21/1 و 9 تحت تاثير رطوبت خاك قرار گرفته بود . در ماه مهر با كم ترين رطوبت پيشين ( 9 درصد )، بيش ترين زمان توليد رواناب در حدود 67 ثانيه و در اسفند با بالاترين مقدار رطوبت خاك ( 25 درصد ) پايين ترين زمان توليد رواناب در حدود 32 ثانيه را داشته است. زمان شروع رواناب در ماه هاي ديگر با تغيير پوشش سطح زمين رفتار نامنظمي داش ته كه بيانگر حساسيت آن نسبت به شرايط محيطي بوده است.

Studying hydrological processes is important for effective management of soil and water resources. However, it has received less attention. Therefore, the present study was conducted to analyze temporal variations of hydrological processes in each of experimental plots in a forest watershed. Experiments were carried out with simulated rainfall intensity of 1.6 mm min-1 and experimental plots of 30×30 cm in downstream of Educational and Research Forest Watershed of Tarbiat Modares University. The temporal variations of runoff depth, runoff commencement time and sediment yield were investigated for eight months from September 2008 to April 2009. Results indicated that the aforementioned variables have been changing over the time. Runoff depth was measured in March and November with respective value of 12.5 and 10.2 mm with the highest antecedent soil moisture of 25 and 23% and the lowest surface litter cover. Sediment yield was at the maximum rate in April and May with rate of 21.1 and 18.9 mg due to reduction in soil surface cover. In addition, runoff commencement time was highly dependent on antecedent soil moisture if the soil surface was not covered well. October with low antecedent soil moisture of 9% had the maximum time of runoff generation of about 67 seconds. Runoff generation had the minimum time of about 32 seconds with the maximum soil moisture in early March. In other months, it was hard to find a reasonable relation in this way, whereby, it could be deduced that runoff beginning time was sensitive to environmental conditions.