شناسايي و اولويت‌بندي مولفه‌هاي دانشگاه پايدار

Identification and prioritization of sustainable universityʹʹs factors

مقوله دانشگاه پايدار برخاسته از پارادايم توسعه پايدار و ناظر بر توسعه متوازن اقتصادي، اجتماعي و زيست‌محيطي جوامع است. مي‏توان گفت كه دانشگاه پايدار دانشگاهي است كه فلسفه‏ آن مبتني بر عقلانيت جوهري و تفكر سيستمي است و با بهره‏گيري از رويكرد ميان‏رشته‏اي در آموزش و پژوهش، به صورت فراكنشي به شناسايي و حل مشكلات مبتلا به جوامع بشري اقدام مي كند و مقصد نهايي آن تحقق توسعه پايدار براي نسلهاي كنوني و آينده است. تحقيق حاضر با هدف شناسايي و اولويت‌بندي مولفه‌هاي دانشگاه پايدار انجام شد. اين تحقيق با استفاده از روش تحقيق آميخته اكتشافي در دو بخش كيفي و كمّي صورت پذيرفته است. در بخش كيفي در قالب روش تحقيق گروههاي كانوني و از طريق ابزار مصاحبه نيمه‌ساختاريافته، مولفه‌هاي دانشگاه پايدار از ديدگاه متخصصان و خبرگان دانشگاهي كه به روش نمونه‌گيري هدفمند انتخاب شده بودند، شناسايي و دسته‌بندي شدند. در بخش كمّي تحقيق در قالب روش پژوهش توصيفي- پيمايشي و از طريق ابزار پرسشنامه محقق‌ساخته ديدگاههاي 375 نفر از استادان و دانشجويان دوره هاي تحصيلات تكميلي دانشگاه تهران كه به روش نمونه‌گيري تصادفي ساده انتخاب شده بودند، گردآوري و سپس، داده‌ها با استفاده از فرايند تحليل سلسله‌مراتبي (AHP) تجزيه و تحليل و مولفه‌هاي دانشگاه پايدار و ملاكهاي مرتبط با هر يك از آنها اولويت‌بندي شدند. نتايج پژوهش نشان داد كه مولفه نظام مديريتي پايدار با وزن نسبي 311/0 داراي بيشترين اهميت است و بعد از آن به ترتيب مولفه‌هاي نظام آموزشي پايدار با وزن نسبي 236/0، نظام پژوهشي پايدار با وزن نسبي 197/0، نظام مديريت زيست‏محيطي با وزن نسبي 124/0، نظام تامين مالي پايدار با وزن نسبي 086/0 و ارايه خدمات تخصصي توسعه پايدار با وزن نسبي 046/0 قرار دارند.

The sustainable university topic emerged from sustainable development paradigm that focuses on balanced economic, social and environmental development. Therefore, a sustainable university is defined as a university that its philosophy is based on substantive rationality and system thinking, using interdisciplinary approach in teaching and research to solve human community problems, and its final destination is sustainable development for current and future generations. The main purpose of this research was identification and prioritization of sustainable universityʹs factors. This research was carried out by exploratory mixed method in two qualitative and quantitative parts. In the qualitative part, the focus groups research method was used and in the quantitative part analytical-descriptive research method was employed. The research population consisted of UT faculty members and graduate students. In the qualitative part, purposive non-probability sampling method and in the quantitative part, stratified sampling method was used for selection of students and faculty. In the qualitative part, semi-structural interviews with academic experts was conducted and in the quantitative part a researcher made questionnaire was used. To analyze the research data in the qualitative part, coding and encoding method was used; while in the quantitative part Analytic Hierarchy Process (AHP) were utilized. The results of the study showed that a sustainable university has six main factors. The results of AHP indicated that from the perspective of faculty members and graduate students of UT, the factors of a sustainable university in order of importance based on their numerical weights are: sustainable management system (.311), sustainable teaching system (.236), sustainable research system (.197), environmental management system (.124), sustainable financing system (.086), and sustainable development outreach (.086). Keywords: Sustainable development, Sustainable higher education, Sustainable University, Interdisciplinary education and research.