بررسي و نقد روايات اهل‌سنت درباره دابه الارض

Review and critique of the Sunni traditions on Dabbah tol arz (Earth Saviour)

در منابع روايي اهل‌سنت، احاديثي وجود دارد كه دابه الارض و ماهيت و ويژگي‌هاي آن را بيان مي‌كنند. اين روايات بيشتر ذيل آيه ?وَ اِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ اَخْرَجْنا لَهُمْ دَابَّهً مِنَ الْاَرْضِ تُكَلِّمُهُم?‏؛ «و هنگامي كه فرمان عذاب آن‌ها رسد [و در آستانه رستاخيز قرار گيرند]، جنبنده‏اي را از زمين براي آن‌ها خارج مي‏كنيم كه با آنان تكلّم مي‏كند» (نمل: 82)، در تفاسير و متون روايي منعكس شده‌اند. هرچند بين شيعه و سني در اين زمينه اختلاف فاحشي وجود دارد. در منابع روايي اهل‌سنت روايات بسياري درباره مكان و زمان خروج دابه، ويژگي‌هاي آن، دوران خروج دابه، رواياتي كه تطبيق امام علي? را با دابه الارض نقض و رد كرده‌اند و معتقدان به آن را دروغ‌گو شمرده‌اند و... وارد شده است كه آن‌ها با هم تعارضي شديد دارند تا جايي كه چند مكان (يمن، مسجدالحرام، اجياد و...) و چند زمان متفاوت (ظهر، شب، بعد از طلوع خورشيد از مغرب و...) را براي خروج دابه معرفي مي‌كنند، يا رواياتي كه دابه را حيواني خارق‌العاده مي‌دانند. از اين‌رو ضرورت ايجاب مي‌كند به بررسي و اعتبارسنجي اين اخبار معارض _ كه در منابع روايي اهل‌سنت آمده‌اند _ پرداخته شود. با بررسي سندي، محتوايي و دلالي اين اخبار درمي‌يابيم در منابع روايي اهل‌سنت، روايت صحيحي در اين‌باره وجود ندارد و همه روايات مضطرب‌اند و از ضعف سندي رنج مي‌برند و تنها يك روايت حسن وجود دارد. همچنين با توجه به اين‌كه بيشتر راويان اين احاديث از چهره‌هاي پديدآورنده يا تاثيرپذير اسراييليات به شمار مي‌روند، احتمال مي‌رود اين روايات از اسراييلياتي باشند كه وارد منابع روايي اهل‌سنت شده‌اند. با توجه به روايت حسن و برخي شواهد ديگر نيز كه از متن روايات به دست مي‌آيد، احتمال مي‌رود منظور از دابه الارض، امام زمان? باشد.

The Sunni Hadith sources narrate the nature and characteristics of the Dabbah tol arz following the verse to the effect that narrates "and when the time to torment (the wrongdoers) comes, on the verge of resurrection, a creature from the earth will be brought out who speaks with them "(Surah Naml: 82). This notion is reflected in the interpretation and narrative texts, although there is a tremendous difference between Sunnis and Shiites in (interpretation of) this field. Many traditions in the Sunni hadith sources talk about the place and time of departure Dabbah, its features, Dabbah period, and the traditions that are matching Dabbah with Imam Ali. The adherents have denied the link and called the proponents liars. Instead, they consider this as a severe conflict where few places (Yemen, Mosque, create, etc.) and different times (morning, evening, after the sun rises from the west, etc.) as the features for the rise of Dabbah, or some traditions claim Dabbah is an extraordinary animal. So it necessary to review and validate such contradictory claims found predominantly in Sunni hadith sources. By examining the evidence, content, documents, and news analysis in the Sunni hadith sources, it is found that there is no true narrative about it and the existing narratives suffer from lack of evidence and only one narrative can be true. Also, given that most of the narrators of these hadith are the figures that are either the authors or they are affected by Israelites, it is likely that the traditions of Israelites have entered the Sunni hadith sources. According to the text of the single reliable hadith found and some other evidence that can be extracted form he narratives, it is likely Dabbah is the Imam of the Time, Mahdi