بازخواني ديدگاه آيت اللّه مصباح در تبيين شناخت عقلي خدا در قرآن

A Review of Ayatollah Mesbah’s View in Explaining the Rational Knowledge of God in the Quran

امكان شناخت عقلي خدا و ميزان آن، اثبات وجود خدا و استدلال بر توحيد الوهي از مباحث مهم خداشناسي است. اين مقاله به روش توصيفي ـ تحليلي و با هدف بازخواني ديدگاه آيت اللّه مصباح در تبيين عنوان هاي يادشده در معارف قرآن است. از ديدگاه آيت اللّه مصباح، شناخت عقلي خداوند ممكن است و انسان مي تواند از اوصاف خداوند كه در آيات و سخنان معصومان آمده، در حد سطح درك خود آگاه گردد. قرآن اصل وجود خدا را بي نياز از استدلال مي داند و آن را به عنوان مسيله مطرح نكرده است، اما استدلال ضمني بر اثبات وجود خدا در قرآن وجود دارد. استدلال بر توحيد اله مكرر در قرآن آمده كه ازجمله آنها، مي توان به برهان موجود در آيه 22 «انبيا » اشاره كرد. اين برهان ارتباطي به برهان معروف «تمانع» نداشته و نتيجه آن، اثبات وحدت اله از راه استواري و عدم فروپاشي جهان موجود است.

The possibility and extent of having rational knowledge of God, proving the existence of God and presenting evidence about divine unity are among the important subjects of theology. Using a descriptive-analytical approach, this paper aims at reviewing and explaining Ayatollah Mesbah’s views about the mentioned issues in Quranic teachings. According to the view of Ayatollah Mesbah, having rational knowledge of God is possible and man can, within the limits of his comprehension, have knowledge of the Divine attributes which are referred to in Quranic verses and the Infallibles’ words. The Qur’an regards that the very idea of God’s existence requires no evidence, and does not consider it as a problem. However, there is an implicit argument in the Qur’an for God’s existence .The Quran repeatedly presents arguments for the unity of God, such as the argument in verse 22 of “Prophets” chapter. This argument bears no relation to the argument called “prohibition” and then it will be possible to prove the unity of God by preserving the stability of todayʹs the world.