ارزيابي شاخص‌هاي تحمل به تنش در ژنوتيپ‌هاي گندم در شرايط خشكي آخر فصل در زنجان

Evaluation of tolerance indices tension in wheat genotypes in drought conditions at the end of season in Zanjan

به منظور مطالعه اثر تنش خشكي آخر فصل بر عملكرد دانه و ارزيابي تحمل لاين‌ها به تنش اين آزمايش در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در ايستگاه تحقيقاتي كشاورزي خيرآباد زنجان اجرا شد. در اين آزمايش، 14 ژنوتيپ گندم نان انتخابي از آزمايش‌هاي به‌‌نژادي بخش غلات مركز تحقيقات كشاورزي زنجان در قالب دو آزمايش جداگانه تحت كشت آبي و تنش خشكي آخر فصل قرار گرفتند. نتايج تجزيه واريانس در شرايط عدم تنش نشان داد كه بين كليه صفات ژنوتيپ ها به جز عملكرد بيولوژيك در سطح احتمال يك درصد و عملكرد بيولوژيك در سطح احتمال پنج درصد اختلاف معني دار وجود داشت. نتايج تجزيه واريانس در شرايط خشكي نشان داد كه بين كليه صفات ژنوتيپ ها به جز عملكرد دانه در سطح احتمال يك درصد و از نظر صفت عملكرد دانه در سطح احتمال پنج درصد اختلاف معني دار وجود داشت. بر اساس شاخص‌هاي تحمل (STI، MP و GMP) ژنوتيپ هاي 11، 6، 9 و 4 ژنوتيپ هاي متحمل تر بودند. از بين ژنوتيپ هاي مذكور ژنوتيپ 11 كه بالاترين مقدار شاخص‌هاي 98/0=STI، 05/4765=MP و 11/4723=GMP را داشت و بيش‌ترين عملكرد را در شرايط تنش خشكي (Ys) ( 26/4134 كيلوگرم در هكتار) داشته است، به عنوان ژنوتيپ پرمحصول و متحمل انتخاب شد.

In order to study the effect of drought tension effect at the end of season on grain yield and the assessment of lines tolerance to tension, this experiment was conducted in a randomized complete blocks design in the Agricultural Research station of Kheirabad Zanjan. In this experiment 14 genotypes of bread wheat selected from the breeding experiments of cereals sector of Zanjan Agricultural Research center were under irrigated and end seasonal drought tension in two separate experiments. Results of variance analysis showed that in the absence of tension conditions between genotypes for all traits of genotypes except biological yield there was significant difference at the probable level of one percent and biological yield at the probable level of five percent. Results of variance analysis in drought conditions showed that between all genotypes traits except grain yield at the probable level of one percent and regarding to grain yield trait at the probable level of five percent there was significant difference. Based on tolerance indices (STI, MP and GMP) genotypes 11, 6, 9 and 4 were more tolerant genotypes. Among the mentioned genotypes, genotype 11 which had the highest indices amount of STI=0/98, MP=4765/05 and GMP=4723/11 and has had the highest yield under drought tension conditions (Ys) (4134/26 kilogram per hectare), was selected as a high-yielding and tolerant genotype.