بررسي اثر سرب و روي و نقش قارچ ميكوريزا بر فعاليت آنزيم‌‌‌هاي آنتي‌اكسيدانت و بيوماركر‌هاي تخريب در يونجه، خلر و ماشك گل خوشه‌اي

Effect of lead and zinc and mycorhiza fungi role on antioxidant enzymes activity and biomarkers of destruction in alfalf, green pea and vetch

به منظور بررسي اثر سرب و روي و نقش قارچ ميكوريزا بر فعاليت آنزيمي و ميزان بيوماركر‌هاي تخريب گونه‌‌هاي گياهي يونجه، ماشك و خلر، اين آزمايش به‌صورت گلداني در سال 1391 در دانشگاه آزاد اسلامي واحد شهر قدس انجام گرفت. آزمايش به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي و در چهار تكرار بود. فاكتور‌ها شامل نوع خاك شامل: خاك طبيعي (S1)، خاك آلوده معادن سرب و روي (S2) و خاك آلوده شركت كنستانتره روي (S3)، نوع گياه شامل: يونجه (Medicago sativa)، ماشك گل خوشه‌اي (villosa Vicia) و خلر (Lathyrus sativus) و قارچ ميكوريزا (Glomus Intraradices) در دو سطح: مصرف و عدم مصرف (شاهد) بودند. جهت تهيه نمونه خاك‌‌‌هاي آلوده از خاك‌‌‌هاي زراعي آلوده مجاور كارخانه كنسانتره روي و معادن سرب و روي واقع در كيلومتر 10 استان زنجان استفاده شد. به‌طوركلي، ميزان فعاليت تمام آنزيم‌‌هاي آنتي‌اكسيدانتي و بيوماركر‌هاي تخريب (به استثناي دي‌هيدروكسي‌گوآنوزين) در هر دو خاك‌‌هاي آلوده به فلز سنگين در مقايسه با خاك طبيعي (شاهد) بيش‌تر بود. با توجه به نتايج آزمايش، مصرف قارچ ميكوريزا توانست ميزان تمامي آنزيم‌‌هاي آنتي‌اكسيدانتي را در خاك‌‌هاي آلوده (S2 و S3) در مقايسه با خاك طبيعي (S1) در تمامي گونه‌‌هاي زراعي مورد مطالعه افزايش دهد. علاوه بر اين، مصرف قارچ ميكوريزا به دليل جذب بيش‌تر فلزات سنگين به استثناي بيوماركر 8-OH-dG باعث افزايش بيوماركر‌هاي MDA و D-T گونه‌‌هاي گياهي در خاك‌‌هاي آلوده شد. به‌طوركلي، گياه يونجه با توليد آنزيم CAT و GPX بيش‌تر و ماشك گل خوشه‌اي با توليد آنزيمSOD بالا‌تر نسبت به گونه گياهي خلر احتمالاً توانسته است در مقابل تنش اكسيدي ناشي از فلزات سنگين سرب و روي كه توليد راديكال آزاد مي‌كنند، مقابله كند. از بين گونه‌‌هاي گياهي، يونجه بالا‌ترين ميزان بيوماركر D-T و 8-OH-dG و نيز گونه ماشك بيش‌ترين ميزان بيوماركر MDA را به خود اختصاص دادند.

In order to investigate the effect of lead and zinc and mycorhiza fungi role on enzyme activity and the amount of the destruction biomarkers of plant specious alfalfa, green pea and vetch, a pot experiment was conducted in Islamic Azad University Shahr-e-Qods branch in 2012. The experiment as factorial was based on complete randomized design with four replications. Factors included: natural soil (S1), soil contaminated with lead and zinc mines (S2) and soil contaminated with zinc concentrate company (S3), plant type including: alfalfa (Medicago sativa), vetch (villosa Vicia) and green pea (Lathyrus sativus) and mycorhiza fungi (Glomus Intraradices) were in two levels: consumption and non-consumption (control). For preparing contaminated soils samples, contaminated soils around a zinc concentrate company and zinc and lead mines located on 10 kilometer Zanjan province were used. Generally, the amount of all antioxidant enzymes activity and destruction biomarkers (except dy- hydroxyl goanozin) were higher in two contaminated soils with heavy metals in compare to natural soil (control). According to the results of the experiment, mycorhiza fungi consumption could increase the amount of all antioxidant enzymes in contaminated soils (S2 and S3) in compare to natural soil (S1) in all species studied crops. Moreover, consumption of mycorhiza fungi due to more heavy metals absorption increased MDA biomarkers and D-T crop species except 8-OH-dG biomarker in contaminated soils. Totally, alfalfa by producing more CAT and GPX enzyme and vetch by producing more SOD enzyme in compare to crop specious green pea probably have been able to protect against oxidative tension due to heavy metals lead and zinc producing free radicals. Among plant species, alfalfa allocated higher amount of biomarker 8-OH-dG and D-T and also vetch species, higher amount of MDA biomarker.