بررسي ماهيت تربيتي تفكر انتقادي از ديدگاه اسلام و پساساختارگرايي

The study of the Educational Nature of Critical thinking both From the Islamic View Point and Post Structuralism

هدف پژوهش حاضر تبيين تفكر انتقادي در تعليم و تربيت از ديدگاه اسلام و پساساختارگرايي و مقايسه اين دو رويكرد بوده است. هم چنين به سوالات پژوهش درباره ماهيت تفكر انتقادي، روش هاي پرورش تفكر انتقادي، موانع رشد تفكر انتقادي و وجوه تمايز و افتراق تفكر انتقادي از ديدگاه اسلام و پساساختارگرايي پاسخ داده شد. روش پژوهش از نوع توصيفي-كاربردي با ماهيت كيفي است. پژوهش به شيوه مقايسه اي و به صورت برودي انجام شده است. در نظر پساساختارگرايان حقيقت ساخته گفتمان ها و حاصل روابط قدرت است. معرفت شناسي پساساختارگرايي مبتني بر كثرت گرايي، ساختارشكني، تمركززدايي از عقل، رد دوگانگي و توجه به زبان در ساخت دانش و حقيقت است. در اسلام حقيقت مطلق سرچشمه خلق است. و انسان كاشف حقيقت مي باشد. تفكر انتقادي پساساختارگرا بر تحقق خود، توجه به ساير فرهنگ ها و گفتمان ها، نگرش تكثرگرايي فرهنگي و معرفت شناختي مبتني است. روش تربيت تفكر انتقادي شامل تحليل گفتمان، ساختارشكني، روش تعاملي و مشاركتي، خواندن نقادانه و استفاده از متن است. تفكر انتقادي در اسلام مبتني بر پرورش عقل نظري و عملي است. روش هاي تربيت تفكر انتقادي شامل خردورزي، تجربه اندوزي، مناظره، مباحثه، پرسشگري و شرح صدر است. به طور كلي تفكر انتقادي در اسلام با محوريت انسان و در جهت نيل به اهداف غايي اسلام است، در حالي كه پساساختارگرايان انسان را وسيله اصلاح ساختارها دانسته و هدف، تربيت شهروندي ساختارشكن است. در حقيقت مي توان گفت تفكر پساساختارگرا با نقد فراروايت ها و ايديولوژي ها، با انديشه اسلامي در تضاد است و تفكر انتقادي در اسلام، در چهار چوب اصل قياس ناپذيري برخي احكام و معارف ديني قابل قبول است.

The aim of present research is the explanation of critical thinking in educational context from the Islamic view point and post structuralism and the comparison of the two approaches. Also this research tries to answer the questions of the nature critical thinking. The methods of fostering critical thinking, the impediments in developing critical thinking, and the similarities and difference between Islam and past structuralism regarding critical thinking. This research is descriptive applied which has a qualitative nature. The comparative approach based on Brudi method is utilized. From the view point of poststructuralists truth is the construct of discourses and the result of power relations the epistemology of poststructuralist is based on pluralism, deconstructing, decentralization of intellect. The rejection of dualism and attention to language is in the construction of knowledge and truth. In Islam absolute truth is the source of creation and human being is the discoverer of truth. Critical thinking of post structuralism is based on self-actualization attending. Other cultures and discourse, cultural pluralism and epistemological attitudes. The method of fostering critical thinking includes the analysis of discourse, deconstruction, interactional and participatory methods, reading critically, and use of text. Critical thinking in Islam is based on fostering theoretical and practical intellect. The methods of critical thinking includes the application of wisdom, accumulating experience, using controversy and dialectic. Questioning and tolerance. In general critical thinking in Islam has the human bing as its axis and mores toward the ideal goals of Islam, while in post structures view humans as a means of reforming structures and the aim is deconstructive citizenship education In effect, it can be said that past structuralist thinking which the critique of metanarrative and ideologies, is in contrast which Islamic thoughts and critical thinking in Islam in the frame work of the principle of impossibility of analogy of some religious axioms and knowledge is acceptable.