اشاره به دور به مثابه ابزار حفظ وجهه در قرآن و شيوه برخورد مترجمان با آن

Demonstratives as a face saving device in Quran and how translators deal with this phenomenon

از آنجايي كه يكي از مهم ترين عرصه هاي تكريم و حفظ وجهه، زبان است، هر زباني براي خود از مكانيزم هاي مشخصي جهت تحقق اين امر استفاده مي كند و از جمله اين مكانيزم ها، بهره گيري از صفات و ضماير اشاره است. پژوهش پيش رو در صدد است تا كاربرد صفات و ضماير اشاره را در عرصه حفظ وجهه در قرآن كريم بررسي نمايد و شيوه برخورد مترجمان با اين پديده زباني را ارزيابي كند. در اين پژوهش كه با رويكردي توصيفي ـ تحليلي انجام گرفته، نگارندگان از نظريه استعاره هاي مفهومي يا شناختي كه از سوي ليكاف و جانسون مطرح شده، مدد جسته اند و در بررسي نُه آيه اي كه در ابتداي سوره هاي بقره، يونس،‌ يوسف، رعد، حجر، شعرا ، نمل، قصص و لقمان قرار دارند، به اين نتيجه رسيده اند كه در قرآن از صفات و ضماير اشاره به دور به عنوان ابزاري براي حفظ وجهه استفاده شده كه اساس آن يك استعاره جهتي است و در آن «شي خوب، قدرتمند و با ارزش، دور است» كه البته اين دوري مي تواند در عرض يا طول باشد. برخي مترجمان قرآن در برخورد با اين پديده، با بي توجهي از كنار آن گذشته و به ترجمه تحت اللفظي بسنده نموده اند و برخي ديگر نيز از راهكارهاي متفاوت به پديده فوق الذكر توجه نموده و در جهت بدست دادن ترجمه اي صحيح برآمده اند.

Since language is one of the most important arenas for face saving actions, each language has its mechanisms for it. This article tries to study the use of the demonstratives as a face saving device in the Quran and sheds light on how translators deal with this phenomenon. In this research, which has been conducted on the basis of a descriptive-analytical approach, relying on the conceptual metaphors theory, researchers have come to this conclusion that the Quran has used distal demonstratives as a face saving device and utilizing this mechanism is based on an orientational metaphor that "all good and valuable things are inaccessible", and this inaccessibility could be in a horizontal or vertical axis. Some translators have considered this linguistic phenomenon, and employing different approaches have tried to translate correctly, while others have disregarded this fact.