نقد تطبيقي اسطوره سندباد در شعر خليل حاوي و بدرشاكر السياب

A Comparative Analysis of Sandbadʹʹs Myth in the poems of Khalil Havi and Badr Shakir al-Sayyab

سندباد يكي از شخصيت‌هاي مهم «هزار و يك شب» است كه در شعر معاصر عربي، فراخور تجربه‌هاي متعدد آن شاعران، چهره‌هاي گوناگوني پيدا كرده است. از جمله شاعراني كه در شعر خود توجه ويژه‌اي به اين شخصيت اسطوره اي نشان داده‌اند خليل حاوي (1919 -1982م) شاعر معاصر لبنان، و بدرشاكرالسياب (1926 – 1964م) شاعر معاصر عراقند؛ آنان سعي كرده اند با بازآفريني اين شخصيت اسطوره اي به صورت نمادين و غير مستقيم، به ابراز انديشه‌هاي خود بپردازند. سندبادِ آنان، آرزوي انسان براي ماجراجويي و خروج از جريان موجودِ زندگي را به تصوير مي‌كشد. نگارندگان در اين مقاله برآنند تا ضمن بازگويي سفرهاي سندباد، به بررسي، نقد و تحليل تطبيقي آن اسطوره در سروده «السندباد في رحلته الثامنه» از خليل حاوي و سروده «رحل النهار» از بدرشاكرالسياب بپردازند. آنچه در اين مجال برايمان مهم مي‌نمايد بيان دلالت يا دلالت‌هاي اين اسطوره، نحوه فراخواني و بكارگيري آن، واكاوي ويژگي‌هاي زباني، ادبي و هنري، و مهم‌تر از همه كاركرد اين اسطوره در شعر دو شاعر ياد شده است. برداشت اين است كه دو شاعر به قصد جاودان ساختن دغدغه‌هاي شخصي و اجتماعي- سياسي، دست به «اسطوره زدايي» يا «ساختارشكني اسطوره» زده و به نحوي به «اسطوره‌سازي» روي آورده اند. ديگر آنكه با كاربست شگرد «تكرار» بر آن بوده اند تا علاوه بر تقويت موسيقي زبان، در محور عمودي، بر معني و مفهوم مورد نظرشان تاكيد كنند.

Befitting with various experiences of literary figures, Sandbad who is one of the significant figures of "one thousand and one night" in contemporary poetry, has gotten different images. Amongst literary charactersthat paid a lot of attention to this mythical figure, is Khalil Havi (1919-1982), contemporary poet, from Lebanon and BadrShakir al-Sayyab (1926-1964) from Iraq could be mentioned. Recreating this mythical figure in a symbolic and indirect aspect, they have tried to express their own thoughts. Their Sandbad performed the humanʹs desire for adventure and exiting from the current flow of life. In the present study, the authors make an efforts to criticize and make a comparative analysis of "Sandbad in his eighth adventure" written by Khalil Havi and "the day departed" written by Badrshakir al-sayyab. Meanwhile the definition of this myth and the reason of contemporary literary figuresʹs tendency toward applying this myth in their poems and expressing his adventures are also elaborated on. What is important in this respect is showing reasons of applying this myth, the way of recalling and applying it, investigating literary and poetry features, and more importantly application of this myth in poems of the two mentioned poets. The conclusion is that both poets tried to "Demythical" or " Deconstructing myth" and somehow tend to "mythmaking". And all these have been done for the purpose of immortalizing their personal and political-social thoughts. Using "frequency" technique to emphasize their wanted meaning and content was in line with improving language music in vertical axis.