منابع معرفت‏شناختي ارزش‏ها

The Epistemological Principles of Values

تاريخچه مباحث معرفت شناختي را بسان اغلب علوم، به يونان باستان و طرح آن توسط افلاطون وارسطو در فلسفه خويش بازمي گردانند، درحالي كه طبق آيات قرآني، مباحث تعليم و تعلم همزادبشر بوده و اول معلم وي، خود خداوند متعال و سپس ملايكه بوده اند. تعاليم مبنايي اله است كهريشه همه ارزش ها و هنجارهاي اخلاقي انسان را مستحكم و فراگير نموده است. اين تعاليم مبناييممكن است هستي شناسانه، معرفت شناسانه، انسان شناسانه و يا ارزش شناسانه باشند. تحقيق حاضر كه با استفاده از روش اسنادي و به صورت تحليلي، با هدف تعميق بينش ديني وتوسيع تحقق ارزش هاي شيعي در جامعه جهاني تدوين يافته، براي رعايت اختصار، بر مبانيمعرفت شناسانه متمركز گرديده است. انساني كه به امكان تحصيل علم و يقين، از مجراهاي معرفتيمتعددي مثل فطرت، عقل كلي، وحي و شهود و الهامات، علاوه بر حس و تجربه معتقد باشد، درگرايش و روش و منش كاملاً متمايز از شخصي عمل مي كند كه تجربه گرا بوده و در نهايت، پذيرايعقل ابزاري است؛ زيرا اين مجراهاي مضاعف، دريچه هايي را بر بشر مي گشايند و بالتبعارزش هايي را توليد مي كنند كه تجربه و عقل ابزاري از دستيابي بدان ها محروم است. در نتيجه،سرانجامي كه يك مسلمان متعهد در پيش مي گيرد، بسي متفاوت از عاقبتي است كه در انتظارتجربه گرا يا عقل گراي تجربي مي باشد.

The history of epistemological issues, just as the case in most disciplines, are attributed to ancient Greece and they were first dealt with by Plato and Aristotle in their philosophies whereas according to Qur’anic verses, the educational issues coexist with man, and the first teacher of man is God Almighty and then comes the role of angels. It is the fundamental teachings of God that deepen the roots of man’s values and moral norms. These fundamental teaching are either ontological, epistemological, anthropological or axiological. Citing documentary evidence in an analytical form, this paper which seeks to deepen religious insight and broaden the realization of Shiʹaʹs values worldwide, introduces a brief account focusing on the epistemological principles. The person who, in addition to senses and experience, believes in the possibility of acquiring knowledge and certainty through different ways, such as innate disposition, universal intellect, revelation, intuition, inspirations, differs in attitude, manner and behavior from an empiricist person and accept instrumental intellect; because these multiple channels pave the ways for man to foster the values which experience and instrumental intellect fall short of achieving. Consequently, the outcome of a committed Muslim is different from that of an empiricist or an empirical rationalist.