تجربه زندگي با آسيب سوختگي: يك مطالعه كيفي

LIFE EXPERIENCE WITH BURN INJURIES: A QUALITATIVE STUDY

پيش‌زمينه و هدف: به دليل چندبعدي بودن و وسعت دامنه اثرات مخرب سوختگي بر زندگي مبتلايان، تجربه زندگي پس از سوختگي عموماً انفرادي و ارتباط نزديكي با بافت فرهنگي و مذهبي آن‌ها دارد. لذا اين مطالعه باهدف بررسي تجارب بيماران سوختگي در گذر از حادثه تا بازگشت به جامعه؛ جهت برنامه‌ريزي‌هاي مراقبتي -توان‌بخشي منطبق با بستر موجود و نياز جامعه ايران صورت گرفت. مواد و روش كار: مطالعه حاضر يك تحقيق كيفي است كه با استفاده از تحليل محتواي كيفي و مصاحبه‌هاي عميق و بدون ساختار انجام‌شده با 15 فرد نجات‌يافته از سوختگي انجام گرفت. يافته‌ها: بر اساس عناصر موجود در مفاهيم متن، تشكيل كدها، دسته‌ها و زير طبقات؛ سه‌طبقه الف) تهديد، ب) آشفتگي و ج) عوامل بيروني، دروني و بين فردي موثر به‌عنوان عصاره تجربه مشاركت‌كنندگان تشكيل يافتند. خطر مرگ، اختلال در روند زندگي، تعارض معنوي، مشغله روحي - رواني، تنهايي و جدايي و تغيير در تصور از خود زير طبقات «تهديد» بود. طبقه «آشفتگي» نيز بر اساس زير طبقات درد و عذاب، رنج و ناراحتي، رفتار تهاجمي و تغيير در باورهاي خود از خويش شكل گرفت. طبقه عوامل بيروني، دروني و بين فردي موثر نيز شامل زير طبقات: اعتقادات و باورها، آرزوها و تمايلات، انگيزه‌ها، نگرش، ويژگي‌هاي دموگرافيك، ويژگي‌هاي شخصيتي، تصور از خود، عواطف و هيجانات، تعامل، آگاهي، فرهنگ و بالاخره بعد زمان و مكان بود. تجربه مبتلايان به سوختگي از تهديد و آشفتگي در گذر از حادثه تا بازگشت به جامعه ازنظر زماني و مكاني روندي خطي داشت كه با تهديد جسمي و آشفتگي حسي و درد در مدت بستري آغازمي شد؛ با تهديد روحي، رواني، معنوي و آشفتگي در تصور از خود در جريان زندگي تداوم مي‌يافت و به تهديد اجتماعي و آشفتگي‌هاي رفتاري و تغيير در باورهاي خود از خويش در بازگشت به جامعه ختم مي‌گرديد. بحث و نتيجه‌گيري: درك عميق اين دو مفهوم به ارايه‌كنندگان خدمات سلامتي كمك خواهد كرد علاوه بر مشكلات جسمي، مشكلات ذهني و اجتماعي كه هر فرد تجربه مي‌كند را در برنامه‌ريزي‌هاي مراقبتي و توان‌بخشي مدنظر قرار دهند. كليدواژه‌ها: سوختگي، نجات‌يافتگان، تجارب زنده، تحقيق كيفي

Background & Aim: Due to multifunctional and wide range of burning diverse effects on burned patients, life experience after burn is considered as an individual experience, and it has a close relationship with their cultural and religious context. This study was done to assess burn patient’s experiences during accident till returning back to the society in order to improve rehabilitation-caring plan to match with the existing context and Iranian social needs. Materials & Methods: This is a qualitative study which is done using qualitative content analysis and unstructured deep interviews with 15 participants who had burn experience. Results: Based on the existing elements in the context, three categories is extracted: (A) Threat. (B) Disturbance. (C) External, internal and interpersonal factors as the essence of participants’ experiences. ‘Threat’ was formed based on the risk of death, life procedures disorder, spiritual conflict, mental disorder, feeling loneliness and isolation, and changing of the self-image. ‘Disturbance’ was formed based on pain, suffering and enduring; violent behaviors and changes in self-confidence. ‘External, internal and inter personal factors’ was formed based on beliefs and values, wishes and tendencies, motivation, attitudes, demographic characteristics, personal properties, personal beliefs, affection and emotion, interactions , awareness, culture and finally being in a time and place frame. Conclusion: Deep conception of these two concepts will help to health care providers to undertake mental and social problems beside physical problems in considering rehabilitation and caring plans. Key words: Burn-survivors-live experience-qualitative research