امكان‌سنجي برقراري دموكراسي كثرت‌گرا در انديشه «شريعتي»

Pluralist Democracy in Shariatiʹʹs Point of view

اين نوشتار با هدف بررسي ديدگاه «علي شريعتي» درباره ماهيت انسان و رابطه آن با دمكراسي انجام شده است. با توجه به اينكه شريعتي در زمانه خود يكي از روشن فكران ديني تاثيرگذار بر فضاي معرفت شناختي جامعه بوده است، تحليل‌هاي متفاوتي درباره آراي شريعتي، به ويژه دمكراسي در محافل علمي و آكادميكي صورت گرفته است، به طوري كه برخي صاحب نظران اظهار مي كنند كه شريعتي به دمكراسي چندان روي خوش نشان نداده و حتي مخالف آن بوده است و عده اي ديگر بر اين باورند كه وي اعتقاد به دمكراسي متعهدانه داشته است. از اين رو در اين مقاله با روش اسنادي از نوع منابع دست اول، ضمن تشريح ديدگاه ايشان درباره ماهيت و نقش انسان در فرايندها و ساختارهاي اجتماعي به ويژه دمكراسي، با ارايه ادله و شواهدي از آثار شريعتي، برداشت هاي يادشده مورد نقد قرار گرفت و با توصيف دمكراسي كثرت گرايانه، آثار شريعتي با معيارهاي دمكراسي در قالب نظريه «رابرت دال» تحليل شد. بررسي ها نشان داد كه شريعتي نه تنها با دمكراسي مخالفتي نداشته، بلكه قايل به دمكراسي كثرت‌گرايانه بوده است.

With explaining his view in regard to nature and role of human in social processes particularly democracy, and offering evidences of shariati’s Collections and with describing democracy theories particularly Pluralistic democracy, and finally comparing and corresponding them with together, this paper revealed that shariati not only have not any disagreement about democracy, but also find temporary the committed democracy and convinced to Pluralistic democracy.