بررسي اثر تنش خشكي و تراكم بوته بر ويژگي‌‌‌‌هاي كمي و كيفي ارقام كلزا (Brassica napus L.) در شرايط آب و هوايي لرستان

Investigation the effect of drought tension and plant density on quality and quantity characteristics of rapeseed (Brassica napus L.) cultivars in Lorestan climate conditions

به منظور بررسي اثر تنش خشكي و تراكم بوته بر ويژگي‌هاي كمي و كيفي ارقام كلزا (Brassica napus L.)، اين آزمايش به صورت كرت‌هاي دوبار خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در ايستگاه تحقيقات كشاورزي بروجرد در سال زراعي 89-1388 اجرا شد. در اين آزمايش تنش خشكي در سه سطح شامل بدون تنش (شاهد)، قطع آبياري در مراحل بعد از روزت و قبل از شروع گل‌دهي و قطع آبياري در مراحل بعد از روزت، قبل از شروع گل‌دهي و پر شدن غلاف در كرت اصلي و تراكم بوته در سه سطح 6، 10 و 14 كيلوگرم بذر مصرفي در هكتار در كرت فرعي و ارقام كلزا شامل زرفام، SLM046 و اكاپي در كرت فرعي مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج نشان داد تنش خشكي، تراكم بوته و برهمكنش آن‌ها بر ويژگي‌هاي كمي و كيفي ارقام كلزا اثر معني‌داري داشتند. بيش‌ترين عملكرد دانه و روغن در تيمار قطع آبياري در مراحل بعد از روزت و قبل از شروع گل‌دهي و تراكم بذر 10 كيلوگرم در هكتار در رقم زرفام به‌دست آمد كه به نظر مي رسد مربوط به وزن هزار دانه، تعداد غلاف در بوته، شاخص برداشت و درصد روغن بيش‌تر آن باشد. رقم زرفام مناسب ترين رقم در شرايط تنش خشكي بود و با بررسي تمام شاخص ها، بهترين رقم در شرايط عادي بود و حداقل كاهش عملكرد را در شرايط تنش داشت.

In order to investigate the effects of drought tension and plant density on quality and quantity characteristics of Brassica napus L. cultivars, this experiment was conducted as split-split plots in randomized complete blocks design with four replications in Boroujerd Agricultural Research station in 2009-2010 cropping year. In this experiment, the drought tension was investigated in three levels included without tension (control), irrigation cut in the stages of after rosette and before flowering initiation and irrigation cut in the stages of after rosette, before flowering initiation and filling pod in the main plot and plant density in three levels 6, 10 and 14 kg consumed seeds in hectare in the sub-plot and cultivars of Brassica napus L. included Zarpham, SLMO46 and Okapi in the sub-plot. The results showed the effect of drought tension, plant density and their interaction on quality and quantity characteristics of Brassica napus L. cultivars was significant. The highest oil and grain yield was obtained in the treatment of irrigation cut in the stages of after rosette and before flowering initiation and seed density 10 kg/ha in Zarpham cultivar that seems it is related to 1000-grain weight, the number of pod in plant, harvest index and its more oil percentage. Zarpham cultivar was the most appropriate cultivar in the drought tension conditions and by investigating all of the indices, it was the best cultivar in usual conditions and had minimum yield reduction in tension conditions.