تحليل كشش در حوضه رسوبي گروه شمشك(دره بلده، البرز مركزي)

Extension Analysis in Shemshak Sedimentary Basin (Balladeh Valley, Central Alborz)

براي بررسي نيروي كششي حاكم بر البرز مركزي در بازه زماني ترياس پاياني (نورين) تا ژوراسيك مياني (باژوسين آغازين)، سيستم‌هاي گسليعادي و امتدادلغز همزمان با رسوب‌گذاري فعال در حوضه شمشك (دره بلده واقع در البرز مركزي) مورد مطالعه قرار گرفت. منطقه مورد مطالعه، از ستبراي قابل توجهي از نهشته‌هاي گروه شمشك تشكيل شده است. با تحليل جهت‌گيري 3? حاصل از 404 سطح گسل در قالب 35 مجموعه گسلي نرمال، دو جهت اصلي كشش در راستاهاي NNE (?020) و NE (?070) تشخيص داده شد. همچنين جهت كشش فرعي در راستاي WNW (?300) نيز مشاهده شده است. جهت كشش سيستم‌هاي گسلي امتدادلغز همزمان با تشكيل اين رسوبات در اين راستا، نشانگر وجود حوضه‌هاي برشي- كششي در منطقه است. در طول زمان ترياس- ژوراسيك لبه جنوبي اوراسيا ضمن حركت به سمت جنوب (از حدود مدار 30‌درجه به 15 درجه) در راستاي حدود 40-50 درجه در جهت عقربههاي ساعت گردش مي‌كند، اين امر موجب مي‌شود كه كششي شمالي- جنوبي در ابتداي رسوب‌گذاري گروه شمشك حاكم باشد كه پس از گردش صفحه اوراسيا، كشش شمال‌خاوري- جنوب‌باختري غالب شود؛ افزون بر اين در بازه زماني نورين- رتين و توآرسين- آلنين رسوب‌گذاري و فرونشست حوضه رسوبي شمشك شديدتر بوده و سبب شده راستاهاي اصلي ياد شده به صورت مجزا از هم ديده شوند. كشش فرعي كه در راستاي WNW-ESE (?307-?278)، ديده ميشود؛ در واقع چرخش 90 درجهاي (permutation) همان راستاي كشش اصلي شمالي- جنوبي است. هنگامي كه نسبت ? به صفر نزديك (كمتر از4/0) مي‌شود احتمال جابه‌جايي بين محورهاي 2? و 3? بالا مي‌رود و حوضههايي با ساختار كششي دوجهتي شكل مي‌گيرند. در حدود 80 % از ايستگاههايي كه كشش WNW-ESE را نشان ميدهند، نسبت ? پاييني دارند؛ كه همين امر سبب جابه‌جايي محور 3? آنها با 2? راستاي اصلي كشش شدهاست. در نواحي ايستگاههاي يادشده و همچنين ايستگاههايي با سيستم امتدادلغز كه جهت 3? در آنها با اين راستاي كشش همراه است؛ انيزوتروپي در سنگهاي پوستهاي حوضه تشكيل، بالا بوده است.

In order to survey the extensional forces dominated in central Alborz since Late Triassic (Norian) to Middle Jurassic (Early-Bajocian), synsedimentary normal and strike-slip fault systems in Balladeh valley which contains significant distribution of Shemshak Group have been studied. Analysis of ?3 orientation for 404 fault planes in 35 normal fault systems, show two major extension directions at NNE (020°) and NE (070°) trends during sedimentation of Shemshak Group. Also, the presence of a minor extension direction trending WNW (300°) which is coincident with extension direction of synsedimentary strike-slip fault systems implies the existence of transtentional basins in the Shemshak basin at that time. The southward movement of southern edge of Eurasia (from latitude of 30° to 15°) and its clockwise rotation for some 40°-50° during Triassic-Jurassic periods led to domination of N-S extension in early times of Shemshak Group sedimentation, and as soon as the Eurasian plate rotated, the extension direction was changed into a NE-SW trend. These separated records of paleostress axis trends are also due to the high sedimentation rates and subsidence in Norian-Rhaetian and Toarcian-Aalenian during Shemshak Group sedimentation. The minor extension trending WNW-ESE (278°-307°) is due to ?2/?3 permutation between N-S ?3 direction of stress tensor and its ?2 axis. Low values of ? (less than 0.4) generally correspond to situation characterized by ?2/?3 permutation; therefor it causes multidirectional extension in extensional stress regimes. About 80 percent of sites which show WNW-ESE paleostress extension trend have low ? values. This issue explains ?2/?3 permutation of N-S major extension trend. The areas of mentioned stations and also those ones with strike-slip fault systems ?3 directions of which are directed WNW-ESE had high basin crustal anisotropy.