رسيدگي ساختاري گسله‌هاي مسبب زمين‌لرزه در گستره خاور ايران و الگوي فرگشت فعاليت لرزه‌خيزي در آن

Structural Maturity of Active Faults and Evolutionionary Pattern of Seismic Activity in Eastern Iran

گسله?هاي لرزه?زا بسته به رسيدگي ساختاري (structural maturity) خود ممكن است در يك تكه و يا تكه?هاي چندگانه گسيخته شوند، همچنين مي?توانند لغزش?هاي متفاوتي را بر ?روي آن تكه?ها از خود نشان دهند. گسله?هاي رسيده به گونه گسيختگي?هاي دراز با دامنه لغزش كم و گسله?هاي نارس به گونه گسيختگي?هاي كوتاه?تر اما پرانرژي?تر مي?شكنند. از سوي ديگر گسله‌هاي رسيده در تكرار فعاليت لرزه‌خيزي خود به صورت خوشه‌اي رفتار مي‌كنند در حاليكه اين پديده را در گسله‌هاي نارس نمي‌توان يافت. همچنين جنبش زمين حاصل از فعاليت گسل‌هاي نارس، شديدتر از جنبش مربوط به گسل‌هاي رسيده است. در اين پژوهش ما به ارزيابي رسيدگي برخي گسله?هاي مهم گستره خاور ايران بر اساس تكه‌بندي، درازاي گسيختگي، ميزان جابه‌جايي بر روي گسله و الگوي تكرار رويداد زمين‌لرزه ‌بر روي گسله‌ها پرداختيم. طيف پاسخ جنبش زمين‌لرزه‌هاي بزرگي كه بر روي اين گسله‌ها روي داده‌اند و در ميدان نزديك ثبت شده‌اند، مورد تحليل قرار گرفت. زمين‌لرزه‌ها با سازوكار‌هاي گوناگون و با بزرگايي در محدوده 1/7 < Mw < 7/5 انتخاب شدند و طيف پاسخ‌هاي به دست آمده از آنها با طيف‌هاي استخراج شده از رابطه تجربي بور و همكاران، به عنوان مبنا،‌ مقايسه شد. به باور ما بررسي اين فراسنج (factor) مي?تواند به شناسايي بهتر توان جنبشي اين گسله?ها كمك كند و گنجاندن آن در روابط كاهندگي باعث افزايش سطح دقت در ارزيابي خطر زمين‌لرزه شود. در پايان، با توجه به رسيدگي ساختاري گسله‌هاي خاور ايران، تلاش شد تا الگويي براي فرگشت (evolution) فعاليت لرزه‌خيزي در ميان گسله‌هاي آن گستره ارايه شود.

Depending on their structural maturity, seismogenic faults, , may rupture in one segment or as multiple segments; they also may show different slips on their segments. Mature faults break in long ruptures with small slip, while immature faults rupture as short segments but are more energetic. On the other hand, the mature faults demonstrate clustering pattern in their earthquake recurrence pattern. Also, the ground motions produced by earthquakes on immature faults are larger than those generated by earthquakes on mature faults. In this paper, we defined maturity of major faults in Eastern Iran seismotectonic Province, considering their segmentation, rupture length, displacement vector on the rupture and the history of clustered earthquake sequence on the fault. Then, the response spectrum of ground motions caused by large earthquakes occurred on these faults were calculated. To reduce the effect of unknown wave paths, we used ground motions recorded in the near field. Earthquakes of different mechanisms were selected in magnitude range from Mw=5.7 to 7.1. We compared the obtained response spectrum with those resulted from the experimental model presented by Boore et al. (1997). Study of this parameter can help to recognized ground motion potenial of the faults, and considering it in extracting attenuation equations increases the accuracy of the results for seismic hazard assessment. Using our evaluation for structural maturity of the faults, we try to present a model for evolution of seismic activity in Eastern Iran.