برآورد توان لرزه‌زايي گسل‌ها و ارزيابي بزرگاي زمين‌لرزه‌هاي پيش از تاريخ از داده هاي زمين لغزش: مطالعه موردي در دره نور (البرز مركزي)

Estimating Seismic Capability and Magnitudes of Prehistoric Earthquakes from Landslide Data: Case Study in Noor Valley (Central Alborz)

شناخت ويژگي‏هاي ديرينه‌لرزه‌شناختي و توان لرزه‌زايي گسل‏هاي هر منطقه براي برآورد ميزان خطر زمين‌لرزه از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. استفاده از نشانه‌هاي زمين‌ريخت‌شناختي (Geomorphic markers) به عنوان روشي غيرمستقيم در مطالعات ديرينه‌لرزه‌شناختي براي شناخت ويژگي‌هاي جنبايي زمين‌ساختي هر منطقه و برآورد توان لرزه‌زايي گسل‌هاي آن، روشي مناسب و كاربردي در مناطق كوهستاني است. در اين ميان، زمين‌لغزش‌هاي بزرگ (Gigantic Landslide) را نشانه مناسبي مي‌توان برشمرد. اين زمين‌لغزش‌ها معمولا با عوامل زمين‌ساختي مرتبط بوده و در بسياري موارد زمين‌لرزه به عنوان محرك آنها عمل مي‌كند. در پژوهش حاضر، زمين‌لغزش‌هاي بزرگ در دره نور(البرز مركزي) به عنوان نشانه زمين‌ريخت‌شناختي براي شناخت شرايط لرزه‌اي منطقه و توان لرزه‌زايي گسل‌هاي آن به كار گرفته شده‌اند. در حوالي اين دره زمين‌لرزه تاريخي گزارش نشده است، اما وجود زمين‌لغزش‌هاي بزرگ و قديمي مرتبط با زمين‌لرزه نشان از رخداد زمين‌لرزه‌هايي متعدد و بزرگ در بازه فراتر از تاريخ در منطقه دارد. با توجه به ويژگي‌هاي ريخت‌شناختي اين زمين‌لغزش‌ها، سه رده سني مختلف(هولوسن پسين، هولوسن پيشين و پليستوسن پسين) براي آنها تعيين شده است كه اين امر امكان شناسايي رخداد زمين‌لرزه‌هاي متعددي در منطقه را فراهم نموده است. از سوي ديگر با توجه به حجم مواد جابه‌جا شده، زمين‌لرزه‌هاي مسبب مي‌توانند بزرگايي از 49/0 ± 7/7 تا 49/0 ± 9/7 را نشان دهند. با توجه به توزيع مكاني اين زمين‌لغزش‌ها و شواهد ديگر، احتمالا قطعه خاوري گسل بلده به عنوان مسبب اصلي زمين‌لرزه‌هاي عمل كرده است.

Understanding paleoseismic characteristics and seismic capability of faults is very important for evaluation of seismic risk in any area. Using geomorphic markers as indirect method in paleoseismic studies is an appropriate and practical method in understanding the tectonic activity the mountainous areas. Gigantic landslides are among the markers for this purpose. Usually these landslides are related to tectonics and it is generally interpreted as landslides triggered by earthquakes. Major landslides in the Noor valley (Central Alborz) are used in this study as geomorphic markers for seismic capability of faults. No major historical earthquake is reported from the Noor valley arae, however gigantic landslides in the valley indicate that multiple major seismic events have occurred in earlier periods which are not recorded in historical records. According to geomorphic characteristics of these landslides, we determined 3 different age classes (Late Holocene, Early Holocene, and Late Pleistocene) for them. These ages provides possibility for identifying of multiple earthquake events in the area. According to the relationship between the earthquake magnitude and the maximal volume of the related landslides, we estimated magnitudes of the earthquakes to be 7.7±0.49 to 7.9±0.49. Based on the distribution of the landslides the eastern segment of the Baladeh fault seems to be responsible for the earthquakes.