بررسي ويژگي هاي زمين‌شناختي و لرزه اي رخداد زمين لرزه 5 شهريور ماه 1389 خورشيدي توچاهي (جنوب دامغان) با بزرگاي MN=5.9

Geological and Seismic Study of the August 27, 2010 Touchahi Earthquake MN=5.9 (South of Damghan City)

در ساعت 23:53 دقيقه شامگاه جمعه 5 شهريور 1389 خورشيدي زمين‌لرزه‌اي با بزرگاي 9/5 در سنجه امواج محلي (MN) شهرستان دامغان و روستاهاي جنوب آن را لرزاند. پيش از رخداد اين زمين‌لرزه، هيچ پيش‌لرزه‌اي در پيرامون رومركز ياد شده ثبت نشده‌است. اين در حالي است كه تا حدود يك ماه پس از زمين‌لرزه اصلي، 85 پس‌لرزه با بزرگاي بين 5-1 توسط مركز لرزه‌نگاري كشوري گزارش شده است. طي بازديدهاي ميداني انجام شده پس از رخداد، گسلش سطحي مرتبط با گسل مسبب زمين‌لرزه ديده نشد ولي شكستگي‌هاي ثانويه‌اي با راستاي چيره N120?-140? برداشت گرديد. بر پايه بازديدهاي انجام شده در 32 شهر و آبادي آسيب ديده در پي اين زمين‌لرزه، بيشينه شدت زمين لرزه در سنجه تصحيح شده مركالي (MMI) در آبادي توچاهي واقع در 85 كيلومتري جنوب دامغان، برابر با VIII+ برآورد شد. متاسفانه بر اثر اين رخداد 4 تن از هم‌ميهنانمان جان خود را از دست دادند. براي حل سازوكار زمين‌لرزه اصلي توچاهي و بزرگ‌ترين پس‌لرزه آن، از قطبش نخستين پرتو فشاري رسيده به ايستگاه‌ها استفاده شد. سازوكار ژرفي حل شده براي اين رخداد لرزه‌اي، سازوكار راستالغز چپ‌بر و شيب نزديك به قايم و راستاي شمال خاوري-جنوب باختري را براي گسل مسبب اين زمين‌لرزه پيشنهاد مي‌كند. با توجه به موقعيت روكانون، موقعيت مكاني پس‌لرزه‌ها، حل سازوكار ژرفي زمين‌لرزه و مشاهدات صحرايي، گسل مسبب اين رخداد لرزه‌اي، يكي از شاخه‌هاي گسلي جاي‌گرفته در شمال بلندي‌هاي دارستان در جنوب آبادي‌هاي توچاهي، كوه‌زر و كوشاهي با سازوكار راستالغز چپ‌بر و راستاي كلي شمال خاور-جنوب باختر با شيب به سوي شمال باختر و با نام گسل توچاهي معرفي مي‌شود.

The Touchahi earthquake of Aug 27, 2010 (MN 5.9; IRSC- Mw 5.7; USGS) occurred at 19:23:49 UTC (23:53:49 local time on 5 Shahrivar 1389) in south of Damghan city. No foreshock were reported before this earthquake whereas 85 aftershocks (MN 1-5) were registered by IRSC until 1 month after the mainshock. According to our field study after the event, surface rupture of causative fault was not observed but we measured some fractures related to this event with dominant strike of N120?-140?. According to our observations of 32 towns and villages that were damaged in this seismic event, maximum intensity (I0) of VIII+ in MMI scale occurred near the Touchahi village in ~85 km south of Damghan city. Unfortunately in this earthquake 4 people were killed. Focal mechanisms of the Touchahi seismic event and its greatest aftershock is solved using the first P motion method. The fault plane solution show near vertical plane for the causative fault of the earthquake and suggests a left- lateral mechnism. The mechanisms associated with the fault show mainly left-lateral strike–slip motion, on a NE –SW striking fault plane. Based on location of the earthquake epicenter, its aftershocks location, the fault plane solution (left-lateral strike-slip with N039? strike and dip direction toward NW) and field observations, the causative fault of Touchahi earthquake is one of the active fault branches that is situated in north of Darestan mountain and south of Touchahi, Koohzar and Kooshahi villages. This fault with left-lateral strike-slip mechanism by general strike of NE-SW and dip direction toward NW is indicated as Touchahi fault.