بررسي تغييرات عملكرد، اجزاي عملكرد و برخي ويژگي‌هاي فيزيولوژيك ژنوتيپ‌هاي جو در شرايط تنش آبياري

Investigation of yield, yield components changes and some physiological characteristics of barley genotypes under irrigation tension conditions

خشكي يكي از مهم ترين تنش هاي محيطي است كه عملكرد و اجزاي عملكرد گياهان را به شدت تحت تاثير قرار مي دهد. اين آزمايش در مزرعه پژوهشي مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان يزد در سال 90-1389 انجام شد. آزمايش در قالب طرح آماري بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار و شش ژنوتيپ جو با نام‌هاي يوسف، نصرت،ED3 ، ED6، ED8 و ED14 اجرا گرديد. به‌منظور اعمال تنش آبياري در زمان ظهور پنجاه درصد سنبله‌دهي آبياري قطع و تنش خشكي اعمال شد. نتايج نشان داد اثر ژنوتيپ بر اكثر صفات مورفولوژيكي (به استثناي طول سنبله)، ويژگي هاي فيزيولوژيك (به استثناي RWC)، عملكرد دانه و شاخص برداشت معني دار بود. به‌طور كلي، بيش‌ترين مقدار وزن هزار دانه (12/29 گرم) در رقم يوسف، بيش‌ترين مقدار ارتفاع بوته (67/71 سانتيمتر)، روز تا سنبله رفتن (79) و روز تا رسيدن (112) در رقم نصرت، بالاترين پتانسيل آب برگ (6/48%) در لاين ED3، بيش‌ترين مقدار پرولين (27/18%) و تعداد سنبلچه (33/15) در لاين ED6، بيش‌ترين سطح برگ (3904 سانتي‌متر مربع) در لاين ED8، بالاترين مقدار تعداد دانه در سنبله (3/53)، كلروفيل (73/12)، شاخص برداشت (8/43%) و عملكرد دانه (3369 كيلوگرم در هكتار) در لاين ED14 به‌دست آمد. به طور كلي، با توجه به عملكرد بالاي لاين ED14 در شرايط تنش خشكي، اين لاين توصيه مي‌شود.

Drought is one of the most important environmental tension that affect yield and yield components of crops severely. This experiment was carried out at a research field in Agricultural Research Center and Natural Resources of Yazd in 2010-2011, in a Randomized Complete Block Design with six genotypes of barley including Yousef, Nosrat, ED3, ED6, ED8 and ED14 and three replications. In order to apply irrigation tension, irrigation cut was done in 50% ear emergence and drought tension was applied. Results showed that effect of genotype was significant on the majority of morphological traits (except for ear length, morphological characteristics (except for RWC), grain yield and harvest index. Totally, the highest amount of 1000- grain weight (29/12 gr) and stem diameter (41/67mm) was produced by Yousef cultivar ,the highest amount of plant height (71/67 cm), day to anthesis (79) and day to maturity (112) was obtained by Nosrat cultivar. The highest leaf water potential (48/6%) was produced by ED3 line, the highest amount of proline content (18/27%) and spikelet number (15/33) and in ED6 line. The highest leaf area (3904cm2) was produced by ED8 line. The highest of grain number per ear (53/3), chlorophyll (12/73), harvest index (43/8%) and grain yield (3369 kg/ha) was produced by ED14 line. Generally, regarding the high yield of ED14 line in drought tension conditions, this line is recommended.