نقشه‌هاي علمي: فنون و روش‌ها

Scientific Maps: Methods and Techniques

با رشد حوزه‌هاي دانش، انتشارات علمي نيز به‌ سرعت توسعه يافته و در نتيجه اين رشد، رصد روندهاي پژوهشي در حوزه‌هاي گوناگون علم دشوار شده است. با توجه به محدوديت‌هاي روش‌هاي مرسوم تجزيه و تحليل حوزه‌هاي مختلف علوم در دنياي جديد و فقدان تصور كامل و جامع آنها از علوم مختلف، روش‌هاي نويني توسط متخصصان علم‌سنجي و علوم رايانه ارايه شده است. در اين راستا، متخصصان علم‌سنجي در تلاشند تا نقشه‌هاي حوزه‌هاي مختلف علمي را ترسيم كنند. به ‌همين دليل، آنها شاخص‌ها و روش‌هاي علم‌سنجي را با فنون نوين مصورسازي تركيب كرده‌اند تا براي سياست‌گذاران و جوامع علمي، بررسي و پيمايش در مسيرهاي مختلف آن ميسر شود. مطالعه حاضر، با هدف معرفي روش‌هاي نگاشت نقشه‌هاي علمي؛ به خصوص تحليل هم‌رخدادي واژگان و روش‌هاي متن‌كاوي، سعي دارد تا نظر پژوهشگران را به سمت حوزه‌هاي جديد تحليل ساختار علوم رهنمون سازد. اين مقاله ضمن توجه بر مفاهيم نگاشت نقشه‌هاي علمي و بررسي روش‌هاي آن، به توضيح بنيان‌‌هاي نظري نقشه‌هاي علمي مي پردازد و در نتيجه اين نوع نقشه‌ها را به عنوان راه‌‌حلي براي بازنمون دانش ضمني در راستاي تبديل آن به دانش آشكار، براي جامعه علمي پيشنهاد مي كند.

Scientific publications are rapidly developing as a result of science domains development. Therefore tracing research trends in various domains of science has become a challenge. In fact, limitations of conventional methods of analysis of various domains of science and their weaknesses in representing a comprehensive view of knowledge, has led specialists of scientometrics and computer science to develop new methods to overcome it. In this direction, scientometrics specialists have been combined scientometrics indicators and methods with new visualization techniques to provide tools in order to study science and their relations. The aim of this study is to introduce methods of mapping the scientific maps especially co-word analysis and methods of text-mining analysis. This study tries to guide researchers to new fields of analyzing sciences structure. Therefore this paper focuses on the concepts of mapping scientific maps and verifying their methods try to explain theoretical foundations of scientific maps. Consequently suggests these maps to be used as a solution to convert the implicit knowledge into explicit knowledge