پهنه‌بندي حركت‌هاي توده‌اي و بررسي عوامل موثر در وقوع آن در حوزه آبخيز سد ايلام

Mass movements zonation and its occurrence effective factors in Ilam dam watershed

با توجه به خسارت‌هاي فراوان ناشي از حركت‌هاي توده‌اي و گسترش آن در كشور، تهيه نقشه‌هاي پهنه‌بندي و نيز بررسي عوامل موثر در وقوع آن‌ها به‌منظور پيش‌گيري و كنترل ضروري است. بر اين اساس، پژوهشي در حوزه آبخيز سد ايلام تعريف شد تا با استفاده از لايه‌هاي اطلاعاتي زمين و نقشه‌هاي توپوگرافي و به‌كمك نرم‌افزار GIS و بازديدهاي صحرايي، اقدام به ايجاد نقشه‌هاي زمين‌شناسي، فيزيوگرافي، كاربري اراضي، پوشش گياهي، فرسايش، كليماتولوژي، خاك‌شناسي و ژيومورفولوژي شود. روش انجام كار در اين پژوهش بر مبناي تشخيص واحدهاي كاري ژيومورفولوژي بود كه به‌كمك تفسير عكس‌هاي هوايي و قطع دادن نقشه‌هاي پايه انجام شد. سپس عوامل موثر بر وقوع حركات توده‌اي با استفاده از روابط رگرسيون لجستيك بررسي شد. به‌نحوي كه در آن عواملي مانند شيب، نوع سازند زمين‌شناسي، خاك‌شناسي، اقليم و غيره به‌عنوان متغيرهاي مستقل و فراواني وقوع حركت‌هاي توده‌اي به‌عنوان تابعي از عوامل مذكور در نظر گرفته شد. نتايج حاصله نشان داد كه موثرترين عوامل در ارتباط با فراواني وقوع زمين‌لغزش‌ها در منطقه به‌ترتيب عبارت از شيب، نوع سازند زمين‌شناسي، جنس توده لغزشي (نوع و ميزان املاح در خاك) و كاربري اراضي مي‌باشند.

According to abundant damages and the extension of mass sliding in the country, its zonation mapping and investigating effective factors on its occurrence is necessary for preventing and control. Therefore, a research has been conducted in the Ilam dam watershed to create geologic, physiographic, Land use, vegetation cover, soil erosion, climatologic, pedologic and geomorphologic maps, using earth data layers, topographic maps, Geographic Information Systems (GIS) and field surveys. The methodology of this research has been accomplished base on distinction of geomorphologic units while using aerial photos and crossing basis maps. Then, the effective factors on mass movement occurrence were investigated using logistic regression equations. So that, the factors such as slope, geological formation, pedologic, climatic, etc. were considered as independent variables and the frequency of mass movement occurrence was considered as dependent variable. Results demonstrated that factors such as slope, geological formation, the kind and the amount of soil minerals, and land use are the most effective factors on frequency of land sliding in the watershed.