تحليل فراواني خشكسالي هاي روزانه در ايران با شاخص خشكسالي موثر

Frequency Analysis of Daily Droughts in Iran by Using Effective Drought Index

استعداد ايران براي وقوع خشكسالي با شدت هاي مختلف، ضرورت بررسي اين پديده را با شاخص هاي جديدتر بيش از پيش روشن مي سازد. محدوديت مهم شاخص-هاي موجود اين است كه قادر به پايش خشكسالي ها در مقياس روزانه نيستند. شاخص خشكسالي موثر اين نقص را برطرف كرده است. مطالعه حاضر، با هدف تحليل فراواني خشكسالي هاي روزانه با شاخص خشكسالي موثر در 43 ايستگاه سينوپتيك كشور در يك دوره آماري 30 ساله به انجام رسيده است. بر اين اساس، فراواني خشكسالي هاي روزانه در ايستگاه هاي كشور در طي فصول و سال با شاخص خشكسالي موثر محاسبه شد. سپس ايستگاه هاي كشور با استفاده از تحليل خوشه-اي بر پايه مجموع فراواني خشكسالي هاي ملايم تا بسيار شديد (رده‌هاي 1 الي 4) به پنج گروه تقسيم گرديد و الگوهاي فراواني در هر گروه مورد بررسي قرار گرفت. نتايج تحقيق نشان داد كه خشكسالي هاي بسيار شديد، به جز سه ايستگاه گرگان، زنجان و تربت حيدريه در ساير ايستگاه ها رخ نداده است. در مقابل، فراواني وقوع خشكسالي-هاي ملايم، متوسط و شديد در كشور، خيلي بيشتر از خشكسالي هاي بسيار شديد و تعداد آنها تقريباً با هم برابر بوده است. در كل كشور در 56 درصد از روزها انواع خشكسالي (ملايم تا بسيار شديد) رخ داده است. بر اساس نقشه هاي خروجي، توزيع فراواني خشكسالي ها در كشور از الگوي جغرافيايي خاصي تبعيت نمي كند. لذا مي توان گفت كه انواع خشكسالي در تمام مناطق كشور اتفاق افتاده است. مقادير كاهشيِ شاخص خشكسالي موثر در طول زمان، نشان از گرايش اغلب ايستگاه هاي كشور به-سمت خشكسالي دارد.

Iranʹs Potential for the occurrence of drought at various severities illuminates the need to examine this phenomenon with new indexes. The major deficiency of the current indexes is that they cannot monitor the droughts in daily scale. Effective Drought Index (EDI) overcomes this defect. The goal of this study is to analyze the frequency of daily droughts by EDI in 43 synoptic stations in a 30-year period. Accordingly, the frequency of daily droughts in the stations was calculated by EDI during the seasons and the year. Then the stations were divided into five groups using cluster analysis based on total frequency of mild to most severe droughts (categories 1 to 4), and frequency patterns in each group were examined. The results showed that the most severe droughts have not happened in the stations except for Gorgan, Zanjan and Torbat-Heydariyeh. In contrast, the frequencies of mild, moderate and severe droughts, all being equal, are much more than most severe droughts, and their frequencies are almost equal. In 56 percent of the days, a variety of droughts (mild to most severe) has occurred in the whole country. Based on the output maps, frequency distribution of droughts in the country does not follow a certain geographical pattern, so it could be cocluded that all types of droughts have happened in all regions of the country. However, maximum total frequency of daily droughts (mild to most severe) is observed in the east and center parts. The decrease in the EDI values over time shows the tendency of the most stations towards drought.