واكاوي تاثير شهر بر تغييرات سالانه دما در شمال شرق ايران

Analyzing the effects of urbanization on the temperature trends in the northeast of Iran

به منظور بررسي تاثير شهر بر دماي سالانه در شمال شرق ايران، از داده هاي ايستگاه هاي مشهد، سبزوار، تربت حيدريه، بيرجند و بار در بازه زماني 1960 تا 2011 استفاده شد. داده هاي دماي ميانگين، كمينه و بيشينه سالانه، تا سال 2011 از سازمان هواشناسي دريافت و سال هاي فاقد داده به روش رگرسيون جايگزين گرديد. براي سري دماي ميانگين سالانه ايستگاه ها با توجه به نمودار خودهمبستگي و خودهمبستگي جزيي، مدل آريما انتخاب و جهت صحت و برازش هر مدل از معيارهاي، ريشه ميانگين مربعات خطا، قدرت توجيه و فرض تصادفي بودن باقيمانده-ها استفاده شد. مدلAR(2,1,0) براي سري دماي ميانگين مشهد و بيرجند، مدل AR(1,1,0)براي دماي ميانگين سبزوار، مناسب ترين مدل تشخيص داده شدند. جهت تشخيص روند و تغييرات در هر سري از آزمون من كندال و t استفاده شد، در آزمون t، ميانگين دهه اول هر سري با ميانگين دهه اخير آزمون گرديد، ايستگاه ها بر اساس موقعيت به دو دسته داخل محدوده شهري و خارج از محدوده شهري تقسيم شدند. نتايج نشان مي دهد روند دما در ايستگاه هاي داخل شهر و خارج شهر كاملا متفاوت است، دماي ميانگين، بيشينه وكمينه سالانه در ايستگاه هاي داخل محدوده شهري روند افزايشي نشان دادند، در حاليكه در ايستگاه هاي خارج از شهرها دماي ميانگين سالانه بدون روند و حتي دماي بيشينه ايستگاه هاي تربت حيدريه، بار و دماي كمينه بيرجند روند، كاهشي بوده است.

In order to analyze the effects of urbanization on the temperature trendsو the annual mean, minimum and maximum of the data of the Mashhad, Sabzevar, Birjand, Torbat Heydariyeh and Bar stations were used for the period 1960-2011. To identify any change in the time series the Mann- Kendal and t tests were used. T-test was used to compare the first and last decades. The results showed that the temperature time series were increasing inside the cities. While at the stations outside the city the mean temperature did not show any trend. The time series of maximum temperature in Torbat and bar stations and the minimum temperature of Birjand showed a decreasing trend.