نقش علمي خواجه نصيرالدين طوسي در تمدن اسلامي

Scientific role of Khaje Nasir Alddin Toosi in Islamic civilization

محمد بن محمد بن حسن طوسي ملقب به نصيرالدين و مشهور به خواجه طوسي از علماي بنام قرن هفتم قمري است. او كه در عصر مغول مي‌زيست، با درايت خود توانست نظر هولاكوخان را به خود جلب كند و بسياري از كتابهاي اسلامي را از خطر نابودي نجات دهد. او از جمله دانشمنداني است كه در علوم مختلف صاحب‌نظر بوده است. از ميان اين علوم، مي‌توان به رياضيات، نجوم، اخلاق، تفسير، طب، منطق، فلسفه و كلام اشاره كرد كه در آنها صاحب تاليفات بوده است. او نه تنها خود به آموختن اين علوم پرداخت، بلكه دانشمنداني را كه با حمله مغول متواري گشته بودند، نيز به ايران بازگرداند و بدين‌وسيله نقش مهمي در احياي علم و علم‌آموزي در ايران ايفا نمود. از بررسي آثار او، اين نتيجه حاصل مي‌آيد كه وي نقش سازنده‌اي در احياي علوم داشته است، چرا كه در اين تاليفات، سرشاخه‌ها را در اختيار شاگردان و علم‌آموزان قرار مي‌دهد، تا راه براي نشر علم و احياي تمدن اسلامي كه در پرتو علم به وجود مي‌آيد، باز شود. بنابراين اين دانشمند نقطه عطفي در بازگشت علوم به ايران و ديگر سرزمينهاي اسلامي مي‌باشد. اينها مسايلي است كه در اين تحقيق، به آنها پرداخته شده است.

Mohammad Ebn Mohammad Ebn HasanToosi entitled of Khaje Nasir Alddin Toosi is one of the famous thinkers of 8th century. He lived in Mongol Era and he insightfully could become close to Holaku Khan and save many Islamic books from destruction. There are a few scientists who are with astute view in all aspects of science and Khaje Nasir Alddin Toosi was one of them. We could mention some of these fields that he was good in them such as: mathematics, astronomy, ethics, interpretation, medicine, logic, philosophy and Kalam, and also he had many complications in these subjects. He was not only educated in these fields, but also the he return many scientist who were escaped from Iran in Mongol Era, And in this case he revive the Iran’s science. Furthermore, by examining his books we could conclude that he has a remarkable role for reviving science, because these complications are fine clues for learners to revive and disseminating science and Islam civilization. Thus this scholar has a central role for comeback of science to Iran and other Islamic lands. All these issues would discuss in this article.