خشكسالي و تاثير آن بر كيفيت منابع آب سطحي در استان سيستان و بلوچستان

Drought and Its Effects on Groundwater Resources Quality in Sistan and Baluchestan Province

مواد و تركيب هاي مختلفي در آب وجود دارند كه روي كيفيت شيميايي و فيزيكي آب موثر مي باشند كه در اثر شرايط خاصي چون افزايش و كاهش دبي دچار تغييراتي مي شوند. يكي از اين شرايط خشكسالي مي باشد كه كاهش دبي و تغييرات كيفي آب را به همراه دارد. در اين تحقيق جهت تحليل خشكسالي هاي استان سيستان و بلوچستان از شاخص نمره استاندارد كه يكي از شاخص هاي پيشنهادي سازمان هواشناسي جهاني مي باشد بهره گرفته شده است. بر اساس اين شاخص استان سيستان و بلوچستان در طول دوره آماري (2005-1976)، به تناوب خشكسالي ها و ترسالي هاي گوناگوني را با شدت هاي مختلف تجربه كرده است. به طوريكه بيشترين فراواني خشكسالي ها مربوط به خشكسالي هاي ضعيف با 7/26 درصد و خشكسالي هاي متوسط با20 درصد بوده است.سپس بر اساس همين شاخص، سال هاي تر و خشك مشخص و در نهايت سال هاي 2000 تا 2004 به عنوان نماينده سال هاي خشك انتخاب گرديد.در مطالعه كيفي جريان هاي سطحي نيز از نتايج آزمايش چهار ايستگاه هيدرومتري رودخانه هاي سيانجاه، هيرمند، بمپور و باهوكلات طي يك دوره 10 ساله (2006-1997) استفاده گرديد. بيشترين تغييرات در غلظت كاتيون ها و آنيون ها در ايستگاه پاياب سد كهك مشاهده گرديد كه ميزان آنها در حدود 22 درصد بود. مقدار EC نيز در دوره شاخص خشكسالي داراي تغييراتي بود. به طوريكه در سال هاي شاخص خشكسالي نسبت به ميانگين درازمدت در ايستگاه هاي پاياب سد كهك، دامن، لاديز و پيردان به ترتيب 7/12، 5/2، 95/0 و 03/0 درصد افزايش يافت. در واقع كاهش دبي پايه رودخانه و افزايش دما در اثر خشكسالي باعث افزايش مقدار EC شده بود. و در نهايت از لحاظ مقدار نسبت جذب سديم نيز شاهد 5/5 درصد افزايش در دوره خشك بوديم.

There are different materials and compounds in water that determine its chemical and physical quality. As the result of special conditions such as increase and decrease in discharge, water quality can vary. One of these conditions is drought that decreases discharge, and water quality changes. In this study, droughts of Sistan and Baluchistan province have been analyzed using Standardized Precipitation Index (SPI). On the basis of this index, Sistan and Baluchistan province has experienced alternately different droughts with various intensities in the studied period (1976-2005). Most droughts have been classified as weak with a frequency of 26.7 percent and medium droughts with 20 percent frequency. Then, dry and wet years were identified. Finally, the period of 2000-2004 were selected as representative of dry years. In respect to water quality, results of 4 hydrometrics station for Sianchah, Hirmand, Bampur, and Bahokalat rivers were studied for a period of 10 years (1997-2006). Most changes in cations and anions concentrations were observed at Payab-e- Kohak Dam hydrometric stations, which were about 22 percent. EC also changed in drought index period as compared with long–term average, increasing in Payab–e- Kohak Dam, Daman, Ladiz and Pirdan hydrometeric stations by 12.7%, 2.5%, 0.95%, and 0.03%, respectively. In fact, decrease in river base flow and temperature increase caused increase in EC in drought period. Also, SAR increased in all of the studied stations by about 5.5 percent in the drought period.