بررسي شرايط بهينه جوانه زني و ميزان افدرين در گياه ارمك (Ephedra major)

An investigation on optimization of germination and ephedrine level in Ephedra major

ارمك (Ephedra major) درختچه‏اي دوپايه متعلق به خانواده افدراسه است. امروزه مشخص شده است كه بيشترين اثرات درماني ارمك مربوط به آلكالوييدهاي افدرين است كه در ساقه‏هاي سبز تجمع مي‏يابد. هدف از اين تحقيق بررسي جوانه زني گياه ارمك در شرايط گلخانه و ميزان الكالوييد كل و افدرين آن است. بذرهاي گياه از ارتفاعات بجنورد جمع‏آوري و بر روي كاغذ صافي مرطوب و محيط موراشيگ و اسكوگ (MS) تحت دو شرايط كنترل و تيمار سرما كشت شدند. نتايج نشان داد كه تيمار سرما اثر معني داري بر جوانه زني بذرها ندارد. به منظور تعيين شرايط بهينه جوانه زني، آزمايش ديگري در قالب طرح بلوك هاي كاملاً تصادفي با شش تيمار بستر كشت (خاك جنگل، خاك جمع آوري شده از منطقه بجنورد، مخلوط خاك جنگل و خاك بجنورد، كوكوپيت، كمپوست و ماسه) و با چهار تكرار انجام شد. نتايج نشان داد كه بيشترين و كمترين درصد جوانه زني به ترتيب در خاك جنگل (90%) و در بستر كمپوست (8%) مشاهده مي شود. همچنين گياهچه هاي رويش يافته در خاك جنگل بيشترين طول ريشه و ساقه و وزن خشك و تر ساقه و ريشه را نشان دادند. از طرفي ديگر ميزان الكالوييد كل در ساقه گياهان 5 ماهه ارمك رشد يافته بر روي خاك جنگل 04/1 ميلي گرم بر گرم وزن خشك بوده در حالي كه در ريشه مقدار الكالوييد كل 04/0 ميلي‎گرم بر گرم وزن خشك است. نتايج حاصل از HPLC نيز نشان داد در حالي كه ميزان افدرين در ريشه بسيار ناچيز است، ميزان افدرين در ساقه 04/0 ميلي‎گرم بر گرم وزن خشك است.

Ephedra is a dioecious shrub which belongs to the Ephedraceae family. Nowadays, almost all commercial applications of Ephedra extracts are derived from the ephedrine alkaloids found in the evergreen stems. The purpose of this study was to investigate seed germination in green house condition and total alkaloid and ephedrine measurements. The Ephedra seeds were collected from Bojnoord region and germinated on the wet paper and MS medium under control and cold treatment conditions. The results revealed that cold treatment did not show any significant effects on seed germination. To determine optimum condition for Ephedra seed germination, another experiment was performed in complete randomized design with 6 different medium cultures (forest soil, Bojnoord soil, a mixture of forest and Bojnoord soil, coco peat, compost and sand) and 4 replicates. The obtained results showed that the maximum (90%) and minimum (8%) percent of seed germination were observed on forest soil and compost medium, respectively. Meanwhile, the highest dry and fresh weight of shoots and roots was obtained in plantlets that were grown on forest soil. On other hands, total alkaloid level in the stem organ plants that were grown on forest soil was 1/04 mg/g dry weight, but in root organ it was 0/04 mg/g dry weight. Data from HPLC analysis revealed that while root was depleted of ephedrine, the ephedrine amount in stem organ was 0.04 mg/g dry weight.