بررسي عوامل موثر بر جابجايي مسافر در شبكه حمل ‌و نقل ريلي در ايران

A Survey of economic factors effect on passenger transported in railway network in Iran

بخش حمل‌ونقل در اقتصاد هر كشور اهميت خاص خود را دارد كه با گستردگي فعاليت‌هاي اقتصادي و افزايش توليد ملي نياز به توسعه و بهبود شبكه‌هاي حمل‌ونقل به‌خوبي احساس مي‌شود. بر اين اساس هدف از اين مطالعه بررسي عوامل موثر بر جابجايي مسافر در ايران و پيش‌بيني تعداد مسافر جابه‌جا شده توسط حمل‌ونقل ريلي است. اين كار تحقيقي برگرقته از مطالعه چن در سال 2007 ميلادي است. متغيرهاي مورد استفاده در اين تحقيق، تعداد مسافر جابجا شده توسط حمل‌ونقل ريلي، توليد ناخالص داخلي، جمعيت، سرانه مالكيت اتومبيل، تعداد واگن‌هاي مسافربري، تعرفه جابجايي مسافر با اتوبوس و طول خطوط اصلي راه آهن مي باشند. مطالعه مورد نظر به‌صورت فصلي طي سال‌هاي 89-1377 براي سيستم حمل‌ونقل ريلي در ايران صورت گرفته است. مدل مورد نظر نيز به‌روش خودرگرسيون برداري برآورد شده است. نتايج نشان داده‌اند كه به‌ترتيب درآمد مسافرين، تعداد واگن مسافري، طول خطوط اصلي و جمعيت بيشترين تاثير را بر جابجايي مسافر داشته و سرانه مالكيت اتومبيل، قيمت بليط قطار و قيمت بليط اتوبوس نيز به‌ترتيب كمترين تاثير را بر حجم جابجايي مسافر داشته‌اند. همچنين نتايج حاصل از پيش‌بيني نيز حاكي از افزايش ميزان مسافر جابجا شده در شبكه حمل‌ونقل ريلي به‌خصوص در سال‌هاي پاياني برنامه پنجم توسعه است.

The importance of transportation sector in the national economy is undeniable with respect to expansion of economic activities. The aim of this survey is to investigate the effect of economic factors on Iranian railway network. Based on Chen model in 2007, the variables are the number of passengers transported by rail transportation, GDP, level population, per capita car ownership, number of passenger wagons, transport buses tariffs for passenger and the main lines of railway. This study used seasonal data during 1988-2011 for rail transport system in Iran. Models are estimated using Vector Auto Regression. Results have shown that the passenger’s revenue, the number of passenger wagons, and the main lines of rail system and population had the greatest impact on passenger transported and the per capita car ownership, bus ticket and train ticket prices have the least impact on passenger transported. The results also indicate the anticipated increase in passenger rail transport in the final years of fifth development plan.