بررسي عوامل موثر بر درآمدهاي مالياتي در ايران

A Survey On The Determinants of Tax Revenue in Iran

ماليات ها به عنوان معمول ترين و مهم ترين منبع مالي براي تامين درآمدهاي عمومي و يكي از موثرترين ابزارهاي سياست هاي مالي دولت به شمار مي روند . دولت مي تواند به واسطه آن بسياري از خدمات اجتماعي و رفاهي را در خدمت مردم قرار دهد و به بسياري از فعاليت ها و جريانات اقتصادي و اجتماعي سمت و سوي لازم را ببخشد . بالا بودن سهم منابع حاصل از فروش نفت و پايين بودن سهم وصولي هاي مالياتي در تركيب منابع بودجه عمومي دولت ، علاوه بر آن كه عوارض ناگواري را همچون وابستگي درآمد كشور به صدور يك كالا دربر دارد ، اقتصاد كشور را از امكان استفاده موثرتر از ماليات ها براي اعمال سياست مالي محروم ساخته است. در اين تحقيق با استفاده از داده هاي سري زماني در ايران طي دوره 1387-1357 اصلي ترين عوامل موثر بر نسبت ماليات ها به توليد ناخالص داخلي، به عنوان شاخص مقبول در مطالعات جهاني، بررسي شده است . اندازه بخش كشاورزي به عنوان مهم ترين بخش استفاده كننده از معافيت هاي مالياتي به همراه عوامل موثر ديگر همچون ميزان وابستگي بودجه به درآمدهاي نفتي، عوامل فرهنگي، عوامل انگيزشي سازماني براي سازمان وصول كننده ماليات ، حجم اقتصاد زير زميني و وضعيت توزيع درآمدها در اين پژوهش مورد توجه قرارگرفته اند . كاربرد شيوه هاي تحليلي– توصيفي و اقتصادسنجي با روش OLS نشان داد كه گسترش درآمدهاي نفتي و سهم بخش كشاورزي با ميزان وصول ماليات ها به توليد ناخالص داخلي ، رابطه ي معكوس و عوامل انگيزشي سازماني رابطه مستقيم دارند .

Taxes are the most common and important source of funding for the provision of public revenues and one of the most effective governmentʹs fiscal policy tools. Government through taxes gives many social and welfare services to the serving people and many economic and social activities and events. High share of oil and the low share of tax proceeds in combination of state budget resources will couse not only adverse effects such as dependence of earnings of the country on export of one product ,but also exclude the economy from the possibility of more efficient use of taxes for fiscal policy. In the present study, an attempt is made to analyse empirically the main factors affecting the ratio of taxes to GDP ,as an accepted index of global studies, by employing time- series econometric techeniques over the period 1387-1357 in Iran.The size of the agricultural sector as the most important part using tax exemptions, along with other factors such as budgetary dependency on oil revenues, cultural factors and organizational motivation factors for the collection of taxes, the size of the underground economy and the income distribution have been considered in this study. Application of analytical-descriptive methods and econometric OLS method showed that expansion of oil revenues and the share of agriculture have the inverse relationship with the level of tax receipts to GDP,and organizational motivational factors are directly related.