ارزيابي عملكرد مجالس شوراي اسلامي ‌در نظام جمهوري اسلامي‌ايران (مورد مطالعه: مجلس سوم تا هشتم)

Performance Appraisal of Parliament in the Political System of I.R.Iran (3rd to 8th Periods)

عملكرد و جايگاه حقوقي و تقنيني پارلمان در نظام‌هاي مردم‌سالار از يك سو و روابط قواي مقننه و مجريه در اين نظام‌ها از سوي ديگر، نقش مهمي‌ در فرايند خط‌مشي‌گذاري عمومي‌ و نيز كيفيت پاسخ‌گويي دستگاه بوروكراسي به منتخبين سياسي و نمايندگان مردم ايفا مي‌كند. هدف اين پژوهش مطالعه جايگاه مجلس شوراي اسلامي‌ در نظام سياسي جمهوري اسلامي‌ و مقايسه اين نظام با نظام‌هاي متداول رياستي در مقطع زماني 1390-1368مي‌باشد. در اين تحقيق پنج متغير تركيب احزاب سياسي، عملكرد تقنيني مجلس شوراي اسلامي، استقلال مجلس در قانون‌گذاري، عملكرد نظارتي مجلس و رابطه مجلس با ديگر نهادهاي حاكميتي بررسي و با استفاده از داده‌هاي آرشيوي و با استراتژي تحقيق كيفي مورد تحليل قرار گرفته است. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه از سال 1368 و به دنبال بازنگري در قانون اساسي، جايگاه و تاثيرگذاري مجلس شوراي اسلامي ‌به‌عنوان يك قوه مستقل رو به تنزل نهاده و نظام سياسي ايران به يك نظام رياستي گرايش بيشتري داشته است.

The performance and the legal and legislative status of parliament in democracies and relationship between the legislative and executive powers in these systems, play an important role in the process of public policy making and the accountability of bureaucracy to political system. This research aims to study the status of parliament in I.R.Iran in the period of 1989-2011. In this research, the variables such as the composition of political parties, legislative performance of parliament, its independence in legislation, monitoring the performance of parliament and its relation with other state institutions are used and analyzed based on a qualititative research strategy by collecting archive data. The results show that since 1989 and after the revision of the Constitution, the position and influence of parliament in Iran have decreased and Iranian political system tends more to presidentialism.