رزيابي ترجيحات بصري زنان از فضاهاي شهري تهران

Assessing Women’s Visual Preferences towards Tehran Urban Spaces

هدف: صاحب نظران از زمان شروع طراحي شهري، به اهميت بصري شهرها، به عنوان بخش جدا ناپذير از زندگي شهروندان و تاثير كيفيت آن بر تجربه افراد از محيط، توجه كرده اند. در اين ميان، آنچه اهميت دارد، شناسايي و ارزيابي معيارهاي اصلي شهروندان در تعيين ترجيح بصري بيشتر و كمتر فضاهاي شهري است. با توجه به اينكه جنسيت مانند عواملي همچون محل سكونت، سن، شرايط اجتماعي- اقتصادي، قوميت، سطح درآمد بر ادراك و ترجيح محيط تاثير مي گذارد، هدف اين پژوهش، سنجش ترجيحات بصري شهروندان زن تهراني از فضاهاي عمومي شهري است. روش: با بهره گيري از نمونه جامعه آماري 250 نفري، اماكن داراي بيشترين و كمترين ترجيحات بصري در تهران شناسايي شدند و افراد بر اساس معيارهاي حاصل از بررسي متون ادبيات موضوع، به ويژگي هاي محيطي دو نمونه با بيشترين و كمترين ترجيح (خيابان ولي عصر و ميدان انقلاب) امتياز دادند. داده هاي حاصل از امتيازها (طيف پنج-تايي ليكرتي) با استفاده از تحليل هاي همبستگي و رگرسيوني ارزيابي شد. نتيجه گيري: نتايج گوياي آن است كه ويژگي هاي طبيعي-بودن، نمونه واري و اسرارآميز بودن، بيشترين تفاوت ميانگين را در دو فضاي مذكور دارند. همچنين تحليل رگرسيوني نشان داد كه براي بهبود كيفيت برنامه‌ريزي وطراحي خيابان ولي عصر، بايد به ويژگي هاي تداعي، طبيعي بودن، نگه داري مناسب، خوانايي، اهميت تاريخي و انسجام توجه شود تا همچنان به عنوان فضايي داراي ترجيح بصري زياد باقي بماند و تقويت نيز بشود. از سوي ديگر، براي بهبود افزايش ترجيح بصري ميدان انقلاب نيز توجه به ويژگي هاي اسرارآميز بودن، تداعي، نمونه واري و خوانايي در الويت است.

Introduction: Urban visual environment plays a significant part in the citizens’ lives and the impact of its quality on individual’s environmental experiences have been well attended to when designing urban environment from scratch. Meanwhile, the most important aspect in this context is to recognize and assess the main criteria of citizens’ preferences in urban spaces. Like other inter-individual differences in preferences (including the living environment, age, socio-economic status, ethnicity and income level), gender has an impact on environmental perception and preference. This research examined the visual preference of female citizens for urban public spaces. Methods: Through a simple random sampling method, 250 respondents were recruited by which the most and the least visual preferred places in Tehran were determined. Respondents rated the environmental attributes of two sample spaces including Vali-Asr avenue and Enqelab square according to the predictor variables derived from literature review. The obtained data on rating (5-point Likert scale) were analyzed using the correlation and regression statistical techniques. Conclusion: Our findings revealed that attributes such as naturalness, typicality and mystery have the most mean-difference between the two selected spaces. Regression analyses showed that association, naturalness, upkeep, legibility, historical significance and coherence should be considered in planning and designing of Vali-Asr avenue to promote its preference. On the other hand, attributes such as mystery, association, typicality and legibility were considered as priorities for promoting women’s visual preferences for Enqelab square