بررسي فرآيند دلبستگي به مكان در مطالعات ‌شهري با رويكرد روان‌شناسي ‌شناختي

Place Attachment Process in Urban Studies: A Cognitive Psychology Approach

هدف: يكي از معاني مهم و موثر در ارتباط انسان و محيط كه مورد توجه طراحان بوده است، دلبستگي به مكان مي‌باشد. دلبستگي مكاني به عنوان مفهومي چندبعدي با ابعاد شخصي، فرآيند روان‌شناختي و مكاني، مورد بررسي قرار گرفته است. تاكنون مطالعات فراواني در زمينه دلبستگي به مكان صورت گرفته و متخصصين حوزه هاي مختلف طراحي، روان شناسي، روان شناسي محيطي، جامعه-شناسي و ارتباط شناسي تحقيقات متعددي انجام داده و ابعاد محيطي و انساني اين ارتباط را مورد بررسي قرار داده اند. هدف اين مطالعه بررسي فرآيند دلبستگي به مكان در مطالعات شهري با رويكرد روان شناسي شناختي است. روش: روش تحقيق استدلال منطقي است كه از تحليل محتوا در دو حوزه دلبستگي به مكان و روان شناسي شناختي بهره گرفته شده است. يافته ها: فرآيند دلبستگي به مكان داراي عناصر عاطفي، شناختي و رفتاري مي باشد. فرآيند شناخت در روانشناسي شناختي از سه مرحله دريافت اطلاعات محيطي، ذخيره‌سازي و بازيابي تشكيل مي شود كه در اين فرآيند مولفه‌هاي توجه، مفهوم سازي، تصويرسازي ذهني و نقشه شناختي، تداعي و معنايابي مطرح مي گردند. روش هاي تحقيق در روان‌شناسي شناختي بر اساس منطق محوري تحقيق مبتني بر استناد علّي، تفسير، زمينه-بخشي و پيش بيني مي باشند. نتيجه گيري: نتايج حاكي از آن است كه روان شناسي شناختي به عنوان رويكرد علمي مي‌تواند در زمينه معرفت شناسي با تعريف فرآيند شناخت در چارچوب نظري دلبستگي به مكان و در زمينه روش شناسي با ارايه روش هاي تحقيق شناختي در مطالعه فرآيند دلبستگي، در جهت ارايه تصويري كامل تر و دركي عميق تر از فرآيند دلبستگي به مكان، موثر واقع شود.

Introduction: Place attachment is one of the most important and effective meanings in human-environment communication which has attracted many designers. Place attachment has been studied as a multi-dimensional concept with its personal, psychological processes and spatial dimensions. Many studies on place attachment are conducted by the experts in various fields of designing, psychology, environmental psychology, sociology and communication which have investigated the environmental and humanistic dimensions of this concept. The aim of this study is to investigate place attachment process in urban studies through a cognitive psychology approach. Method: This logical reasoning study used the content analysis in two fields of cognitive psychology and place attachment. Results: The place attachment process possesses emotional, behavioral and cognitive elements. The cognitive process in cognitive psychology includes three stages of receiving, storage and retrieval of environmental information. The components of attention, conceptualization, mental imagery, cognitive map and association are introduced in this process. According to research core logic, research methods of cognitive psychology are based on interpretation, prediction and causal attribution. Conclusion: Results indicated that cognitive psychology as a scientific approach can be effective in the field of epistemology by defining the cognitive process in theoretical framework of place attachment and it can also be effective in the field of methodology by offering the research methods in the study of place attachment. The above approaches would potentially provide more comprehensive and deep views about the concept of place attachment