شبيه سازي ماكروسكوپيك واكنش گندم دوروم به شوري طي دوره رشد رويشي

Macroscopic simulation of durum wheat response to salinity on vegetative growth stages

كمبود منابع آب شيرين از چالش هاي مهم توليد فرآورده هاي كشاورزي در مناطق خشك و نيمه خشك است. از اين رو بايد با تجزيه و تحليل كمّي واكنش گياهان اين مناطق نسبت به تنش شوري، از آب هاي كم كيفيت و لب شور نيز براي توليد بهره برد. دوره رشد رويشي، حياتي‌ترين بخش زندگي گياه است، زيرا بقاي گياه در اين دوره بر عملكرد تاثير مي گذارد. هدف از اين پژوهش، كمّي‌كردن واكنش گندم دوروم به شوري طي مراحل مختلف رشد رويشي با استفاده از مدل هاي كلان بود. بدين منظور، آزمايشي شامل يك تيمار غير شور (4/0 دسي‌زيمنس بر متر) و پنج تيمار با شوري هاي 2، 4، 6، 8 و10 دسي‌زيمنس بر متر اجرا شد. به منظور كمي‌كردن اثر شوري در هر يك از مراحل رشد، تعداد نسبي گياهچه و مقادير تعرق نسبي در شوري هاي مختلف خاك، با استفاده از مدل هاي ماس و هافمن، ون گنوختن و هافمن، ديركسن و همكاران، و همايي و همكاران، برآورد و پارامترهاي مورد نظر به دست آمد. مدل ها با استفاده از آماره‌هاي ضريب كارآيي اصلاح شده، شاخص تطبيق اصلاح شده و ضريب جرم باقيمانده مقايسه شدند. آماره هاي مربوط به برازش مدل هاي مختلف بر مقادير اندازه‌گيري-شده، طي مرحله اول رشدي نشان داد كه مدل همايي و همكاران نسبت به ساير مدل ها مناسب تر است، ليكن براي مراحل دوم و سوم رشد رويشي، مدل خطي ماس و هافمن برآورد نسبتاً بهتري ارايه داد.

Fresh water deficit is one the most limiting factors in arid and semi-arid regions for agricultural productions. Consequently, it is needed that quantitative response of plants to salinity stress be analyzed in order to use marginal and brackish water to produce agricultural crops is such regions. The vegetative growth stage is the most critical period of plant growth, because the final production directly depends on this early phonologic stage. The objective of this research was to quantitatively assess durum wheat response to salinity at different vegetative growth stages by using macroscopic models. Consequently, an extensive experiment was conducted in a loamy sand soil, using different salinity treatments including one non-saline water (0.4 ds.m-1) and five natural saline waters of 2, 4, 6, 8 and 10 dS.m-1. The macroscopic models of Maas and Hoffman, van Genuchten and Hoffman, Dirksen et al., and Homaee et al. were used to predict the relative seedling numbers and relative transpiration. To compare the models and their efficiency, the Modified Coefficient Efficiency ( ), Modified Index of Agreement ( ) and Coefficient of Residual Mass (CRM) statistics were calculated. Results indicate that Homaee et al. model provides a reasonable prediction at the first growth stage (E), while Maas and Hoffman model can provide relatively better predictions at the second and third growth stages.