نسبي‌گرايي معرفت شناختي و دلالت‌هاي آن بر تعليم و تربيت

The study of epistemological relativism and its role in education

نسبی‌گرايی معرفت شناختی، طی چند سال اخير به عنوان يك جريان فكری نيرومند در حوزه تأملات فلسفی مطرح شده و به ساير حوزه‌ها، از جمله تعليم و تربيت سرايت كرده است. هدف از تحقيق حاضر بررسی ديدگاه نسبی‌گرايی معرفت شناختی و دلالت‌های آن در تعليم و تربيت است. سؤالات پژوهش عبارتند از: 1 ـ معنای نسبی‌گرايی معرفت شناختی چيست؟ 2 ـ نسبی‌گرايی معرفت شناختی چه تأثيری بر مبانی تعليم و تربيت (هدف تربيت، محتوای يادگيری و روش‌های تدريس) دارد؟ در اين پژوهش از روش توصيفی ـ تحليلی استفاده شده است. نتايج اين تحقيق حاكی از آن است كه بر اساس ديدگاه نسبی‌گرايی معرفت شناختی، هيچ معيار و استاندارد عينی و قابل درك برای عقلانيت و شاخصی برای تعيين صدق و كذب گزاره‌ها وجود ندارد. در فرآيند تعليم و تربيت هم نسبی‌گرايی معرفت شناختی در قالب ديدگاه سازنده‌گرايی مطرح می‌شود. بر اين اساس هدف‌های آموزش در محيط يادگيری بايد بيشترين تأكيد را بر پرورش تفكر انتقادی و تفكر عمقی داشته باشند. محتوای كتب درسی نيز بايد قابل تغيير و بازنگری باشند. نسبی‌گرايی معرفت شناختی بر روش‌های تدريس غيرمستقيم يا دانش‌آموز محور تأكيد می‌كند. روش‌هايی كه بر اساس آنها فراگيران در محور فعاليت قرار گرفته و منفعل نيستند. به نظر می‌رسد بر اساس نتايج به دست آمده و به كارگيری آنها در امر تعليم و تربيت، می‌توان بر يكسری از مشكلات موجود فائق آمد و نتايج تربيتی مطلوبی را انتظار داشت.

Recently, epistemological relativism has been mentioned in philosophical thinking as an effective thinking movement. It has also been entered in other fields like education, too. The purpose of this research was to study about the role of epistemological relativism in education. The research questions included: 1- what dose epistemological relativism mean? 2- How dose epistemological relativism affect on the education fundamentals (the purpose of education, learning content and teaching methods)? Based on the epistemological relativism, it was concluded that there was no concrete and understandable standard for rationality and no criterion could distinguish honesty from dishonesty. In the education process, the epistemological relativism is discussed as a constructive view. Therefore, based on the purpose of education; more emphasis should be on fostering critical thinking and deep thinking. Also, content of the textbooks should have the capability of being changed or reviewed. The epistemological relativism emphasizes on an indirect or student- centered education. Once applying the found results, it is expected that so many problems in the field of education to be tackled and acceptable educational outcomes to be gained.