ﭘﻬﻨﻪﺑﻨﺪﻯ قدرت ﻓﺮﺳﺎﻳﻨﺪﮔﻰ باران به روش فورنيه با استفاده از برخي روﺵﻫﺎﻯ ﺩﺭﻭﻥﻳﺎﺑﻰ (مطالعه موردي: استان قزوين)

Zonation of rainfall erosivity strength; using Fournier method and some interpolation techniques (a case study of Ghazvin province)

چكيده در تحقيق حاضر فرسايندگي باران در استان قزوين از طريق مدل فورنيه و بر اساس دوره آماري 20 ساله (1368-1387) ايستگاههاي سازمان هواشناسي (سينوپتيك، كليماتولوژي و بارانسنجي) و سازمان آب منطقهاى مدلسازى و برآورد شده است. جهت تعميم دادههاى نقطهاى مقادير قدرت فرسايندگي در مدل فورنيه به سطح، در استان قزوين از روش كريجينگ و IDWاستفاده شد و براي ارزيابي روشهاى درونيابى از روش ارزيابي متقابل و معيار RMSEبهره گرفته شد كه بر اساس آن روشIDW به دليل كمتر بودن خطاي مجذور مربع ميانگين (59/6) مناسبتر از روش كريجينگ (23/7) تشخيص داده شد. همچنين از واريوگرام با مدل نمايي به عنوان مدل مناسب جهت برازش استفاده گرديد. مدلسازى و برآورد فرسايندگي باران در استان قزوين ازطريق توابع تحليل مكاني سيستم اطلاعات جغرافيايي و نرمافزار انجام گرفت.نتايج نشان داده كه ميزان قدرت فرسايندگي باران در نواحي شمال و شمالشرق استان با ميانگين حداقل و حداكثر بارش سالانه(1/216 و 9/776) و چند نقطه در جنوب غرب استان با ميانگين حداقل و حداكثر بارش سالانه (2/205 و751) بيشتر?ن مقدار ضريب فرسايندگي باران را دارا هستند كه چنين تغييراتي مىتواند متاثر از الگوي توزيع بارندگي، شدت آن و خصوصيات توپوگرافي باشد. نهايتاً سطح استان به 4 پهنه فرسايشي ناچيز، كم، متوسط و زياد تقسيم شد.

Abstract In this study rainfall erosivity in Ghazvin province has been modeled and estimated through the application of Fournier model and based on a 20-year statistical period (1368-1388) of meteorological bureaus (synoptic, climatology and rain gauge) and Regional water organization. To generalize point data of erosivity strength ratio in Fournier model to the surface, in Ghazvin province, Kriging and IDW methods have been used. In addition, to evaluate interpolation methods, cross validation and RMSE criterion have been employed. Accordingly, IDW method was identified to be more appropriate, due to the less error in mean chi-square (6/59) than Kriging method (7/23). Also, Variogram with exponential model was used as the proper model for fitting. Modeling and evaluation of rainfall erosivity in Ghazvin province were performed by location analysis function of Geographic Information System and GS+ software. The data indicate that north and northeastern regions and some parts in the southwest of the province, with minimum/maximum rainfall of (216.1- 776.9) and (205.2- 751) respectively, have the highest rainfall erosivity ratio. These changes could be influenced by rain distribution patterns, the amount of rainfall, and the topographical characteristics of the region. Ultimately, 4 different regions with insignificant, low, medium and high erosive ratios were distinguished in Ghazvin province.